Azərbaycan Kvalifikasiyalar Çərçivəsinin İcrası Üzrə Fəaliyyət Planının Layihəsi 2016-2022

Azərbaycan Ali Təhsilində Keyfiyyət Təminatı üzrə Standartlar və Təlimatlar - Pilot Qiymətləndirmələr üzrə Təlimat Kitabçası

Azərbaycan Ali Təhsilində Keyfiyyət Təminatı  üzrə Standartlar və Təlimatlar

- Pilot Qiymətləndirmələr üzrə Təlimat Kitabçası

Mündəricat

1 Qiymətləndirmənin ümumi konsepsiyası və məqsədləri 3

2 Qiymətləndirmənin predmeti və nəticəsi 5

2.1 Qiymətləndirmə sahələri və meyarları 5

3 Qiymətləndirmə prosesi 10

3.1 Beynəlxalq qiymətləndirmə qrupu 10

3.1.1 Qiymətləndirmə qrupunun tərkibi və fəaliyyət prinsipləri 10

3.1.2 Qiymətləndirmə qrupunun vəzifələri 12

3.2 Özünütəhlil və qiymətləndirmə üçün zəruri olan digər materiallar. 12

3.2.1  Özünütəhlil hesabatı üzrə təlimatlar. 13

3.2.2 Digər materiallar. 13

3.2.3 Materialların təqdim edilməsi 13

3.3 Sahə səfəri 13

3.4 Qiymətləndirmə qrupunun hesabatı 14

1 Qiymətləndirmənin ümumi konsepsiyası və məqsədləri

Azərbaycan Bolonya prosesinə 2005-ci ildə qoşulub. Məqsədi Avropa Ali Təhsil Məkanının yaradılması olan Bolonya prosesinin əsas elementlərindən biri keyfiyyət təminatı sahəsində beynəlxalq əməkdaşlıqdır. Bu istiqamətdə əsas alət Avropa Ali Təhsil Məkanında Keyfiyyət Təminatı üzrə Standartlar və Təlimatlardır^[1] (eləcə də ESG kimi tanınır). ESG-nin təshih edilmiş variantı Avropa Ali Təhsil Məkanının (AATM) ali təhsil sahəsi üzrə məsul nazirləri tərəfindən 2015-ci ilin may ayında təsdiqlənib. Sənədin təshih edilməsinə bütün iştirakçı tərəflər cəlb olunub. Beləliklə, bütün iştirakçı təşkilatlar və nazirliklər arasında Avropa Ali Təhsil Məkanında keyfiyyət təminatının hansı yollarla təkmilləşdirilə biləcəyi ilə bağlı fikir birliyi təmin edilib və bu, yuxarıda qeyd olunan sənədin həyata keçirilməsi üçün güclü zəmin yaradır.

Ali təhsil sisteminin Avropa Ali Təhsil Məkanının tələblərinə daha da uyğunlaşdırılması məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinə dəstək göstərilməsi üzrə Tvinninq layihəsi (Az-ad-EHEA) Keyfiyyət Təminatı üzrə yeni Standart və Təlimatların Azərbaycan ali təhsilində tətbiqi üçün imkanlar yaradır. Tvinninq Aİ-yə üzv dövlətlərin və benefisiar və ya tərəfdaş ölkələrin dövlət qurumları arasında institusional əməkdaşlığı nəzərdə tutan bir Avropa İttifaqı alətidir. Azərbaycanda bu layihəni həyata keçirən və Aİ üzvü olan ölkələr isə Finlandiya və Estoniyadır.

Tvinninq layihələri həmkarlarla bərabərsəviyyəli əməkdaşlıq şəraitində konkret icbari nəticələrin əldə olunması məqsədilə Avropa İttifaqına üzv ölkələr və benefisiar ölkələrin dövlət qurumlarının peşəkar təcrübəsini bir araya gətirir. Azərbaycan ali təhsilində Keyfiyyət Təminatı üzrə Standartlar və Təlimatların (AzST) hazırlanması ilə bağlı bu layihə tərəfindən müəyyən edilmiş müvafiq icbari nəticə həmin standartların layihəsinin Avropa Standartları və Təlimatlarına uyğun olaraq hazırlanması və üç ali təhsil müəssisəsində sınaqdan keçirilməsindən ibarətdir.

ESG-nin əsas məqsədi ali təhsildə təlim və tədris, təlim mühiti ilə bağlı keyfiyyətin, eləcə də tədqiqat və innovasiyalarla müvafiq əlaqənin təmin edilməsindən ibarətdir. Bundan əlavə, müəssisələr tədqiqat və idarəçilik kimi digər sahələrdə keyfiyyətin təmin edilməsi və təkmilləşdirilməsi üzrə müvafiq siyasət və proseslərə malik olmalıdırlar. Bütün keyfiyyət təminatı fəaliyyətlərinin əsasında ali təhsil müəssisəsinin ictimaiyyət qarşısında hesabatlılığının formalaşdırılması və müəssisələrin inkişafının stimullaşdırılması kimi iki əsas məqsəd durur. Bu iki məqsəd birlikdə ali təhsil müəssisəsinin fəaliyyətinə etimad yaradan faktorlar hesab olunur. Müvəffəqiyyətlə həyata keçirilmiş keyfiyyət təminatı sistemi ali təhsil müəssisəsinin həyata keçirdiyi fəaliyyətin nə dərəcədə keyfiyyətli olması ilə bağlı ali təhsil müəssisəsinin özünün və ictimaiyyətin məlumatlandırılması (hesabatlılıq), eləcə də müəssisənin bu sahədəki fəaliyyətinin necə təkmilləşdirilə biləcəyi ilə bağlı məsləhət və tövsiyələrin (inkişafın stimullaşdırılması) verilməsi deməkdir. Beləliklə, keyfiyyət təminatı və keyfiyyətin stimullaşdırılması kimi proseslər qarşılıqlı surətdə əlaqəlidirlər. Bu iki proses tələbələr, akademik heyət və müəssisənin rəhbərliyini əhatə edən keyfiyyət mədəniyyətinin inkişaf etdirilməsinə yardım edə bilər.  

ESG müxtəlif müəssisələr, agentliklər və ölkələr tərəfindən fərqli şəkildə tətbiq edilə və həyata keçirilə bilər. AATM siyasi sistemlərin, ali təhsil sistemlərinin, sosial-mədəni və təhsil ənənələrinin, dillərin, istəklərin və gözləntilərin müxtəlifliyi ilə xarakterizə olunur. Azərbaycanda ESG anlayışını formalaşdırmaq məqsədilə AATM Tvinninq layihəsi və Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən konkret təkliflər üzərində işlənilməsi məqsədilə işçi qrupu yaradılıb. İşçi qrupa Azərbaycan universitetləri və Təhsil Nazirliyinin nümayəndələri, bir nəfər tələbə və Finlandiya və Estoniyadan olan ekspertlər daxildir.

Qiymətləndirmələr dörd mərhələdə aparılacaq. İlk növbədə, ali təhsil müəssisəsinin özündə özünütəhlil həyata keçirilməli və qiymətləndirmə materialı hazırlanmalıdır. Sonrakı mərhələdə ekspertlərdən ibarət komanda materialları nəzərdən keçirəcək və daha sonra müəssisəyə səfər edəcək. Sonda isə qiymətləndirmənin nəticələri hesabat formasında dərc olunacaqdır.

Təlimat kitabçasının 2-ci fəslində qiymətləndirmə sahələri və qiymətləndirmənin yekun nəticəsi, 3-cü fəslində isə qiymətləndirmə prosesi əksini tapıb. 

2 Qiymətləndirmənin predmeti və nəticəsi

İnstitusional qiymətləndirmənin məqsədi ali təhsil müəssisələrinin strateji idarəetməsini dəstəkləmək, müəssisələrin daxili keyfiyyət təminatı prosedurlarına kənardan rəyin verilməsini təmin etmək və maraqlı tərəfləri tədris və təlim prosesinin və təlim nəticələrinin Keyfiyyət Təminatı üzrə Avropa Standarları və Təlimatlarına uyğun olub-olmaması barədə məlumatlandırmaqdır.  

Pilot qiymətləndirmənin yekun nəticəsi olaraq ictimaiyyətə açıq olan hesabat dərc olunur. Bu hesabatda universitetdə təkmilləşdirməli olan sahələr üzrə tövsiyələr verilir və ali təhsil müəssisəsinin güclü tərəfləri və malik olduğu qabaqcıl təcrübə müəyyənləşdirilir.

2.1 Qiymətləndirmə sahələri və meyarları

1. Strateji və təşkilati idarəetmə   

Ali təhsil müəssisəsi öz missiyasını və keyfiyyət siyasətini/dəyərlərini müəyyənləşdirib. Müəssisənin inkişaf planı onun missiya bəyannaməsinə və keyfiyyət siyasətinə uyğundur və ölkənin prioritetləri və cəmiyyətin gözləntiləri nəzərə alınıb. Müəssisənin idarəçilik sistemi inkişaf planının missiya bəyannaməsi və keyfiyyət siyasətinə uyğun olaraq həyata keçirilməsini dəstəkləyir.  

• Müəssisənin məqsəd və missiyası aydın şəkildə müəyyənləşdirilib və bütün müvafiq maraqlı tərəflərin (işçi heyət, tələbələr, xarici maraqlı tərəflər) iştirakı ilə hazırlanıb; maraqlı tərəflər müəssisənin missiyası və dəyərləri barədə məlumatlıdırlar.
• İnkişaf planı missiya bəyannaməsi, eləcə də müəssisənin hədəf və məqsədləri ilə uyğunluq təşkil edir; institusional strateji planlaşdırma müəssisənin bütün təşkilati struktur vahidlərində strateji planlaşdırmanın mövcudluğuna səbəb olur. Məqsədlərin əldə edilib edilmədiyini qiymətləndirmək üçün müvafiq proseslər mövcuddur; illik (və ya yarımillik) fəaliyyət planları mövcuddur. Bu planlar icra olunur və icra prosesinə nəzarət olunur.
• Müəssisənin idarəetmə strukturu institusional hədəflərin əldə edilməsinə şərait yaradır və struktur vahidləri arasında iş bölgüsü aydın şəkildə aparılıb.
• Müəssisə daxilində müxtəlif səviyyələrdən olan maraqlı tərəflərin qərarvermə prosesində iştirakı təmin edilib.
• Maliyyə resursları strateji planlaşdırmaya uyğun olaraq və şəffaf bir şəkildə idarə olunur; maliyyə resurslarının planlaşdırılması və idarə edilməsi ilə müvafiq struktur vahidləri məşğul olur; maliyyə resurslarının ayrılması, eləcə də infrasturukturun idarə və inkişaf etdirilməsi iqtisadi cəhətdən əsaslandırılıb və müəssisənin inkişaf planında müəyyən edilmiş məqsədlərinə uyğun olaraq həyata keçirlir.
• İşçi heyətin hüquq və öhdəlikləri (o cümlədən tədqiqat, müvafiq olduqda) aydın şəkildə müəyyən olunub (vəzifə təlimatları) və işçi heyət üçün ixtisasartırma imkanları mövcuddur. Müəssisə akademik heyətin elmi tədqiqat və işləmələr (ETİ) üzrə fəaliyyətinin dəstəklənməsi sahəsində effektiv sistemə malikdir (məs., tədqiqat aparmaq üçün stimul, əqli mülkiyyətə dair məsləhətlər, beynəlxalq jurnallarda nəşr olunmaqda dəstək, işəgötürənlərlə əməkdaşlığa ruhlandırmaq).
• Müəssisə akademik heyətin peşə etikasına riayət etməsini dəstəkləyir və baş verə biləcək hər hansı akademik saxtakarlığı vaxtında aşkar etmək iqtidarındadır; müəssisə tələbələrə və işçi heyətə qarşı hər hansı dözümsüzlük və ya ayrıseçkilik hallarının qarşısının alınmasını dəstəkləyir.
• İşçilərin öz vəzifə və öhdəlikləri, iş mühiti və rəhbərliklə münasibətlərindən nə dərəcədə məmnun olub olmadığı müntəzəm olaraq təşkil olunan sorğular vasitəsilə yoxlanılır; sorğunun nəticələri bu sahədəki fəaliyyətin davamlı olaraq təkmilləşdirilməsinə xidmət edir.
• Daxili və xarici kommunikasiyada müxtəlif maraqlı tərəflərin ehtiyacları nəzərə alınır; kommunikasiya məqsədyönlü və səmərəli təşkil olunub; təmin olunan məlumat dəqiq, şəffaf və həm daxili, həm də xarici maraqlı tərəflər üçün əlçatarlıdır.
• Ali təhsil müəssisəsinin fəaliyyəti müasir informasiya texnologiyaları həlləri ilə, o cümlədən təhsil məlumat sistemi, e-təhsil imkanları və tələbə və müəllim heyəti üçün nəzərdə tutulmuş kommunikasiya portalları ilə dəstəklənir; tələbə və müəllim heyəti müasir məlumat mənbələri (o cümlədən elektron məlumat bazaları) ilə təmin olunmuşdur.

• İş şərtləri, tədris və təlim mühiti və ETİ şərtləri (kitabxana, studiyalar, emalatxanalar, laboratoriyalar və s.) institusional və təhsil məqsədlərinin əldə olunmasına şərait yaradır.
• Universitetin öz inkişaf planına uyğun fəaliyyət göstərməsini təmin etmək məqsədilə daxili keyfiyyət təminatı mexanizmləri tətbiq edilir. Monitorinq, hesabatvermə və sonrakı tədbirlər üzrə prosedurlar aydın və işləkdir.

1. Təhsil proqramları (müxtəlif akademik struktur bölmələrindən olan 2 təhsil proqramı nümunəsinə tətbiq olunmalıdır)

Təhsil proqramlarının tərtibi və hazırlanması zamanı müəssisənin təhsil məqsədləri, cəmiyyətin gözləntiləri, əmək bazarının ehtiyacları və aparılmış ən son tədqiqatlar nəzərə alınıb. Proqram nəticəsində əldə olunacaq kvalifikasiya milli kvalifikasiyalar çərçivəsinə və Avropa Kredit Transferi Sisteminin (AKTS) prinsiplərinə uyğundur.

• Proqramların tərtibatı və təsdiqi prosesləri müəyyənləşdirilib və həyata keçirilir.

• Proqramlar institusional strategiya, ali təhsil üzrə milli standartlar, milli kvalifikasiyalar çərçivəsi, cəmiyyətin gözləntiləri və əmək bazarının ehtiyaclarına uyğun olaraq müəyyən edilmiş məqsədlər əsasında tərtib edilir.

• Hər hansı fənn üzrə təhsil proqramının məzmunu həmin sahədə aparılan ən son tədqiqatlara uyğun olaraq yenilənir.

• Proqramların məqsədləri, nəzərdə tutulan təlim nəticələri və təhsilin tamamlanması üçün zəruri olan tələblər aydın şəkildə müəyyənləşdirilib; proqram nəticəsində əldə olunacaq kvalifikasiya aydın şəkildə müəyyənləşdirilib, müvafiq tərəflərin diqqətinə çatdırılıb və MKÇ-nin müvafiq səviyyəsi ilə əlaqələndirilib.

• Məqsədlər, təlim nəticələri, tədris və təlim metodları (o cümlədən tələbələrin müstəqil işi) və qiymətləndirmə metodları və meyarları aydın şəkildə müəyyən edilib və müvafiq maraqlı tərəflər üçün əlçatarlıdır.

• Tələbənin dərs yükü AKTS-də müəyyənləşdirilib.

• Praktika/stajkeçmə proqramın təlim nəticələrinin əldə edilməsinə kömək edir.

• Təhsil proqramları müntəzəm olaraq monitorinq edilir və qiymətləndirilir; müvafiq maraqlı tərəflər (o cümlədən tələbələr) bu proseslərə cəlb edilir.
• Təhsil proqramlarının keyfiyyəti ilə bağlı məzunların məmnunluğu sorğu vasitəsilə yoxlanılır və sorğunun nəticələri təhlil edilir; nəticələr təhsil proqramlarının hazırlanması zamanı nəzərə alınır.

1. Tədris və təlim

Tədris və təlimdə tələbələrin təhsil ehtiyacları nəzərə alınır, çevik təhsil imkanları təmin edilir və tələbələr təlim prosesinin yaradılmasında fəal iştiraka ruhlandırılır.

• Təhsilin tamamlanması üçün tələb olunan keyfiyyətlərə əsaslanan qəbul prosesləri və qəbul tələbləri aydın şəkildə müəyyənləşdirilib və davamlı olaraq həyata keçirilir.
• Tədris və təlim prosesində tələbələrin fərdi və xüsusi ehtiyacları nəzərə alınır və tələbələr təlim prosesinin yaradılmasında fəal iştiraka ruhlandırılır.

• Tələbələnin dərs yükünün AKTS-yə uyğunluğu təmin edilir.

• Tələbənin qiymətləndirilməsi obyektiv, müvafiq və şəffaf qaydada aparılır və təlim nəticələrinin əldə edilməsini dəstəkləyir.

• Tədris və təlim prosesində müasir və interaktiv təlim metodları və texniki təlim vasitələrindən istifadə olunur.

• Müasir tədris materiallarından istifadə olunur.

• Tələbələr elmi tədqiqat işlərinə cəlb olunurlar; tələbələrin tədqiqat işlərinə rəhbərlik (seminar sənədləri, tətbiqi layihələr, yekun tezis) müvafiq qaydada təşkil edilir.

• Müəssisə daha əvvəl əldə edilmiş təhsilin və iş təcrübəsinin tanınması sisteminə malikdir.

• Müntəzəm olaraq tələbələrin tədris və təlim prosesi ilə bağlı rəyi öyrənilir (tədris və təlim metodları, qiymətləndirmə, təlim materialları və s.);  öyrənilən rəy təhlil edilir və bu sahədəki fəaliyyətin davamlı olaraq təkmilləşdirilməsinə xidmət edir.     

1. Elmi tədqiqat və İşləmələr  

Ali təhsil müəssisəsi elmi tədqiqat və işləmələr üzrə hədəflərini müəyyənləşdirib, bu hədəflərin icrasına nəzarət edilir və müəssisə tərəfindən tədqiqatın tədris və təlimlə əlaqəsi təmin edilir.

• Elmi tədqiqat və işləmələr üzrə məqsədlər müəyyənləşdirilib. Məqsədlərin əldə edilməsi və elmi tədqiqat və işləmələr üzrə fəaliyyətin təsiri müntəzəm olaraq ölçülür (elmi və təhsil sahəsində nəşrlər, doktorantura tələbələri və s.).
• Ali təhsil müəssisəsi cəmiyyətin və iqtisadiyyatın ehtiyaclarını diqqət mərkəzində saxlayır və elmi tədqiqat və işləmələr ilə bağlı fəaliyyətin planlaşdırılmasında onları nəzərə alır.

• Müəssisə tədqiqatın yüksək keyfiyyətli akademik və etik standartlarını təşviq və riayət edir; tədqiqat saxtakarlığı ilə bağlı iddialarla məşğul olmaq üçün prosedurlar müəyyənləşdirilib və bu prosedurlara riayət edilir.
• Ali təhsil müəssisəsi elmi tədqiqat və işləmələr üzrə fəaliyyət üçün zəruri hesab olunan maliyyə resurslarına və eləcə də beynəlxalq səviyyədə rəqabətədavamlılığın təmin edilməsi məqsədilə maliyyənin cəlb edilməsi üzrə müvafiq strategiyaya malikdir.

• Ali təhsil müəssisəsi akademik heyətin elmi tədqiqat və işləmələr üzrə fəaliyyətini dəstəkləmək üçün səmərəli sistemə malikdir (məs., tədqiqatın aparılması üçün stimul, əqli mülkiyyətlə bağlı məsləhətlər, beynəlxalq jurnallarda nəşr olunmaq üçün dəstək, işəgötürənlərlə əməkdaşlığa ruhlandırmaq və s.)

• Ali təhsil müəssisəsi akademik fəaliyyət sahələrinə uyğun olaraq müxtəlif regional və beynəlxalq tədqiqat və inkişaf şəbəkələrində iştirak edir.  

1. Akademik heyət

Müvafiq kvalifikasiyalara malik akademik heyət təhsil proqramının məqsədlərinin və təlim nəticələrinin, eləcə də tədris və təlimin keyfiyyətinin və davamlılığının əldə edilməsini təmin edir.   

• Akademik heyətin işə qəbulu və ixtisasartırma prinsipləri və prosedurları ali təhsil müəssisənin təhsil məqsədlərinə əsaslanır.

• Akademik heyətin kvalifikasiyası və tamştatlı akademik heyətin sayı dövlət səviyyəsində müəyyən olunmuş tələb və öhdəliklərə, dərs yükünə, müəllimin rəhbəri olduğu tələbələrin sayına uyğundur və beləliklə də, ali təhsil müəssisəsinin təhsil və elmi məqsədlərinin əldə olunmasını təmin edir.
• Tamştatlı müəllim heyətinin yaş qrupu və kvalifikasiyalara əsasən paylanması təhsilin dayanıqlılığını təmin edir.
• Ali təhsil müəssisəsi akademik heyəti dəstəkləyir və akademik heyət müntəzəm olaraq peşəkar və tədris bacarıqlarının inkişafına cəlb olunur.

• Akademik heyətin üzvləri beynəlxalq mübadilə proqramlarında, layihələrdə və konfranslarda iştirak edir.
• Müəllim heyəti həm öz işlədiyi ali təhsil müəssisəsi çərçivəsində, həm də xarici tərəfdaşlarla tədris və tədqiqat sahəsində əməkdaşlıq edir (öz sahəsinə aid digər mütəxəssislər, işəgötürənlər və Azərbaycanın və ya xarici ali təhsil müəssisələrinin nümayəndələri ilə).

• Təhsil proqramının tədrisində ixtisaslı və praktiki biliyə malik xarici və dəvət edilən müəllimlər də iştirak edirlər.

• Müəllim heyətinin işinin qiymətləndirilməsi zamanı onların tədrisinin keyfiyyəti, apardıqları tədqiqatlar, o cümlədən tədris bacarıqlarını inkişaf etdirmələri və beynəlxalq mobillikləri nəzərə alınır.

1. Tələbələr

Təlim resurslarının və tələbələrə dəstəyin ayrılmasında, planlaşdırılmasında və təminatında tələbə yönümlü təlim və çevik təlim metodlarına keçid nəzərə alınır.

• Tələbələr (o cümlədən gələcək tələbələr) proqramların məzmunu, nəzərdə tutulan təlim nəticələri və əmək bazarında bu sahədəki məşğulluq imkanları barədə dəqiq və son məlumatla təmin olunurlar.

• Ali təhsil müəssisəsi tərəfindən akademik, karyera və psixoloji sahədə məsləhətlər verilir.

• Tələbələrin akademik müvəffəqiyyəti diqqət mərkəzində saxlanılır və dəstəklənir; müəssisədə xüsusi təhsil ehtiyaclarını qarşılamaq üçün müvafiq proses və alətlər mövcuddur.

• Tələbələrin hüquq və vəzifələri aydın şəkildə müəyyənləşdirilib; appelyasiya mexanizmi, eləcə də akademik saxtakarlığın aşkarlanması və qarşısının alınması üzrə sistem mövcuddur.
• Tələbələr çevik təlim imkanları ilə təmin edilir (o cümlədən daxili və xarici mobillik).
• Ali təhsil müəssisəsi tələbələrin beynəlxalq mobilliyini dəstəkləyir və tələbələrin beynəlxalq mobillikdə iştirakı artmaqdadır.

• Məzunlar öz ixtisas sahələri üzrə əmək bazarında (o cümlədən beynəlxalq səviyyədə) rəqabətədavamlıdırlar və müəssisə öz məzunlarının məşğulluğunu daim izləyir.

• Tələbələr qərarverici orqanların işində, eləcə də tələbə ittifaqlarının seçkilərində iştirak edir.
• Müəssisə tələbə kontingentinin beynəlmiləlləşməsini dəstəkləmək üçün mexanizmlərə malikdir.
• Tələbələrdən müntəzəm olaraq tələbə dəstək xidmətləri ilə bağlı rəy bildirmələri xahiş olunur və onların rəyi bu sahədəki fəaliyyətin davamlı olaraq təkmilləşdirilməsinə xidmət edir.

3 Qiymətləndirmə prosesi

Qiymətləndirmə prosesi aşağıdakı dörd əsas mərhələdən ibarətdir:

1. Beynəlxalq qiymətləndirmə qrupunun təyin edilməsi və təlimləndirilməsi;
2. Ali təhsil müəssisəsi tərəfindən özünütəhlilin aparılması və digər materialların hazırlanması;
3. Ali təhsil müəssisəsinə səfər;
4. Hesabatın dərc olunması.

3.1 Beynəlxalq qiymətləndirmə qrupu

3.1.1 Qiymətləndirmə qrupunun tərkibi və fəaliyyət prinsipləri    

Qiymətləndirmə beynəlxalq qiymətləndirmə qrupu tərəfindən aparılır. Qrup beş üzvdən ibarətdir: yerli ali təhsil sistemi ilə tanış olan üç azərbaycanlı ekspert və iki beynəlxalq ekspert. Qiymətləndirmənin işçi dili ingilis dilidir.  

Qiymətləndirmə qrupu və onun rəhbəri layihə rəhbərləri tərəfindən təyin olunur. Qrup üzvləri seçilərkən onların ali təhsil müəssisələrinin işçi heyətini, rəhbərliyini, eləcə də tələbələri təmsil etmələri nəzərə alınır. Bundan əlavə, mümkün olan halda qrupun işinə ali təhsil sektoruna aidiyyatı olmayan bir üzv də (əmək bazarının nümayəndəsi) cəlb olunur. Məqsəd qiymətləndirmə qrupuna ali təhsil müəssisələrinin xarici qiymətləndirilməsi sahəsində təcrübəyə malik bir neçə şəxs cəlb etməkdir.   

Qiymətləndirmə qrupunun üzvləri qiymətləndiricilərlə eyni hüquqlara malikdirlər. Qrup öz üzvlərinin sırasından qrup rəhbərinin müavinini seçir.  FİNEEC/EKKA təşkilatlarının nümayəndəsi olan layihə rəhbəri (eyni zamanda qiymətləndirmə üzrə məsul şəxs)  ali təhsilin xarici qiymətləndirilməsi üzrə ekspert kimi qrupun fəaliyyətində iştirak edir və qrupun işini dəstəkləyir.

Qiymətləndirmə qrupunun üzvlərinə qoyulan tələblər bunlardır:

• Qrup üzvləri müstəqildirlər və nə fəaliyyət göstərdikləri təşkilatın maraqlarını, nə də ki digər üçüncü tərəflərin maraqlarını təmsil etmirlər.  

• Qrup üzvləri qiymətləndirmə qrupuna üzvlük nəticəsində onlara aşkar olmuş məlumatların məxfiliyini (yekun hesabatda dərc olunan məlumatlar istisna olmaqla) təmin etməyi və maraqların toqquşması kimi halın baş verməyəcəyinə dair öhdəlik götürdüklərini imzaları ilə təsdiq edirlər. Qrup üzvlərindən biri qiymətləndiriləcək ali təhsil müəssisəsi ilə bağlı maraqlı tərəf olarsa və ya onun qərəzsizliyinə şübhə yaranarsa, həmin şəxs qiymətləndirmə qrupunun üzvlüyündən uzaqlaşdırılır. Aşağıdakı hallar maraqların toqquşması kimi qiymətləndirilə bilər:

• qrup üzvü qiymətləndirmə aparılan müddətdə qiymətləndirilən ali təhsil müəssisəsi ilə əmək və ya digər müqavilə əsaslı münasibətlərə malikdir və ya sahə səfərindən əvvəlki beş il ərzində həmin ali təhsil müəssisəsi ilə əmək münasibətlərinə malik olub;

• qrup üzvü qiymətləndirmə aparılan müddətdə qiymətləndirilən ali təhsil müəssisəsinin qərarvermə və ya məşvərətçi orqanının işində iştirak edir;

• qrup üzvü qiymətləndirmə aparılan müddətdə qiymətləndirilən ali təhsil müəssisəsində təhsil alır və ya həmin təhsil müəssisəsini beş ildən az bir müddət əvvəl bitirib;
• qrup üzvü qiymətləndirilmənin aparıldığı ali təhsil müəssisəsinin hər hansı bir əməkdaşı ilə yaxın qohumluq əlaqələrinə malikdir – həyat yoldaşı və ya ailə üzvü.

• Qiymətləndirmə qrupunun üzvləri ali təhsil sistemi və bu sahədəki qanunvericilik barədə kifayət qədər məlumatlıdırlar.

• Qiymətləndirmə qrupunun üzvlərindən ən azı biri ali təhsil müəssisəsinin idarə edilməsi sahəsində təcrübəyə malikdir.

• Qiymətləndirmə qrupunun üzvləri ali təhsil müəssisəsinin inkişaf etdirilməsi sahəsində təcrübəyə malikdirlər.

• Qiymətləndirmə qrupunun üzvləri ali təhsil müəssisəsində tədris üzrə təcrübəyə malikdirlər.

• Qiymətləndirmə qrupunun tələbə üzvü ali təhsil müəssisəsində tələbə kimi təcrübəyə malikdir və ali təhsil müəssisəsində təhsilin inkişaf etdirilməsində və ya müəssisəsinin qərarverici orqanının işində iştirak edib.

• Qiymətləndirmə qrupunun üzvləri qiymətləndirməni aparmaq üçün tələb olunan komandada işləmək bacarıqlarına malikdirlər.

• Qiymətləndirmə qrupunun üzvləri qiymətləndirmənin aparıldığı işçi dili mükəmməl şəkildə bilirlər.

• Qiymətləndirmə qrupunun üzvləri qiymətləndirmə zamanı şəffaf və sistematik surətdə tətbiq edilən meyarlara, eləcə də qiymətləndirmə ilə bağlı toplanılan materiallara əsaslanmalıdırlar.

• Qiymətləndirmə qrupunun üzvləri qiymətləndirilmə aparılan ali təhsil müəssisəsinə qarşı obyektiv olmalı, eləcə də onlara bu sahədə verilən səlahiyyətləri və bu səlahiyyətlərlə bağlı yaranmış məsuliyyəti anlamalıdırlar. Qrup üzvləri qiymətləndirmə zamanı işgüzar davranış qaydalarına riayət etməlidirlər.  

• Qiymətləndirmə qrupunun üzvləri qiymətləndirməni ali təhsil müəssisəsi ilə əməkdaşlıq və sıx ünsiyyət şəraitində aparmalıdırlar.

Qiymətləndirmə qrupunun rəhbərinə olan əlavə tələblər aşağıdakılardan ibarətdir:

• Qiymətləndirmə qrupunun rəhbəri ali təhsil müəssisələrində xarici qiymətləndirilmənin aparılması sahəsində təcrübəyə malik olmalıdır.

• Qiymətləndirmə qrupunun rəhbəri ali təhsil müəssisənin idarə edilməsi sahəsində müvafiq bilik və ya təcrübəyə malik olmalıdır.

Qiymətləndirmə qrupu yaradılmazdan öncə ali təhsil müəssisəsinə qrupun tərkibi, xüsusilə də hər hansı bir üzvün qrupdan kənarlaşdırıılması baxımından rəy vermək imkanı verilir. 

Ekspertlər qiymətləndirmə ilə bağlı onların üzərinə düşən vəzifələr, əldə edəcəkləri qonorar və görəcəkləri işlə bağlı digər şərtlərin müəyyənləşdirildiyi müqaviləyə imza atırılar.  

3.1.2 Qiymətləndirmə qrupunun vəzifələri

Qiymətləndirmə qrupunun üzvlərinin vəzifələrinə aşağıdakılar daxildir:

• Ali təhsil müəssisəsi tərəfindən təqdim edilən özünütəhlil hesabatını və digər materialları nəzərdən keçirmək;

• Ali təhsil müəssisəsindən tələb oluna biləcək əlavə materialları müəyyənləşdirmək;

• Aparılacaq qiymətləndirməni tənzimləyən sənədləri nəzərdən keçirmək;

• Ekspertlər üçüş təşkil olunan təlimində iştirak etmək;

• Qiymətləndirmə qrupunun görüşlərində və müzakirələrində iştirak etmək;

• Sahə səfərindən öncə qiymətləndirmə hesabatının layihəsinin hazırlanmasına yardım etmək;

• Sahə səfəri zamanı baş tutacaq müsahibələr zamanı veriləcək sualları öncədən hazırlamaq;

• Üç günlük sahə səfərini planlaşdırıldığı kimi həyata keçirmək; bundan əlavə, sahə səfərindən öncə bir günlük hazırlıq görüşü və sahə səfərindən sonra bir günlük yekun görüşü keçirmək;

• Yekun hesabatı və tövsiyələr işləyib hazırlamaq;

• Ali təhsil müəssisəsi tərəfindən qiymətləndirmə hesabatına verilən şərhləri nəzərdən keçirmək və hesabatı yekunlaşdırarkən onları nəzərə almaq;

• Qiymətləndirmə qrupunun üzvləri arasında vəzifə bölgüsünə uyğun olaraq qiymətləndirmə ilə bağlı öz üzərinə düşən digər vəzifələri yerinə yetirmək;

• Razılaşdırılmış vaxt çərçivəsinə riayət etmək.

Qiymətləndirmə qrupu rəhbərinin üzərinə düşən digər vəzifələrə aşağıdakılar daxildir:

• Qiymətləndirmə qrupunun görüşlərinə sədrlik etmək;

• Sahə səfəri zamanı qrupa rəhbərlik etmək;

• Sahə səfərinin sonunda qiymətləndirmə qrupunun ilkin rəyini ali təhsil müəssisəsinə bildirmək;

• Bütünlükdə qiymətləndirmə ilə bağlı məsuliyyəti öz üzərinə götürmək və layihə meneceri ilə birlikdə yekun hesabatı hazırlamaq və redaktə etmək;

• Layihə meneceri ilə birlikdə qiymətləndirmə qrupunun rəyinin əsaslandırılmış olduğunu təmin etmək.

Layihə menecerinin vəzifələrinə aşağıdakılar daxildir:

• Ekspertlər üçün təlimlər təşkil etmək;

• Ali təhsilin xarici qiymətləndirilməsi üzrə ekspert qismində qrupun müzakirələrində iştirak etməklə qiymətləndirmə qrupunun işini dəstəkləmək, qiymətləndirmə qrupunun katibi qismində çıxış etmək və qiymətləndirmə meyarları ilə bağlı qrupu təlimatlandırmaq;

• Ali təhsil müəssisəsi və qiymətləndirmə qrupu arasında əlaqələndirici şəxs qismində çıxış etmək;

• Qiymətləndirmə qrupunun rəhbəri ilə birlikdə qiymətləndirmə hesabatını redaktə etmək.

Qiymətləndiriləcək ali təhsil müəssisəsi FİNEEC/EKKA təşkilatları və müəssisə arasında ünsiyyətin təşkilinə cavabdeh olacaq öz əlaqələndirici şəxsini təyin edir.

[1] Avropa Ali Təhsil Məkanında Keyfiyyət Təminatı üzrə Standartlar və Təlimatları (Ali Təhsildə Keyfiyyət Təminatı üzrə Avropa Assosiasiyası, 2015-ci il) bu keçiddən yükləmək mümkündür - http://www.enqa.eu/index.php/home/esg.

Higher Education in Azerbaijan

Kommunikasiya Strategiyası (2.7 saylı Fəaliyyət)

Komponent və Fəaliyyət:

Komponent: 2. Koordinasiya və Şəbəkələşmə  

Fəaliyyət 2.7: Kommunikasiya Strategiyası  

QME: Liia Lauri

Missiya 2: 13.06.2016 - 17.06.2016

Kommunikasiya Strategiyası  

Məzmun

1. Giriş. 1
2. Kommunikasiya problemi 2
3. Məqsəd. 3
4. Hədəf qrupları 3
5. Əsas mesajlar 4
6. Kommunikasiya kanalları və alətləri 5
7. Qiymətləndirmə. 7
8. Nəticələr və tövsiyələr 7

1.      Giriş

Tvinninq layihəsinin məqsədi Avropa Ali Təhsil Məkanına (AATM) inteqrasiya və ölkənin 2005-ci ildə qoşulduğu Bolonya prosesinin gücləndirməsi yolu ilə Azərbaycan ali təhsil sisteminin inkişaf etdirilməsi istiqamətində Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyini (TN) dəstəkləməkdir. Digər bir məqsəd isə Bolonya ilə bağlı siyasətlərin hazırlanması və AATM-in məqsədləri və istinad alətlərinin həyata keçirilməsi üçün Təhsil Nazirliyi və digər müəssisələrin  institusional potensialının artırılmasıdır. Layihənin məqsədi ali təhsil sahəsində Avropa Ali Təhsil Məkanı və Avropa əməkdaşlığını təşviq etmək, bununla da, rəqabətədavamlılıq və sosial rifahı təmin etmək məqsədi ilə məzunların kompetensiyasını, eləcə də tədqiqatın və innovasiyasının keyfiyyətini təkmilləşdirməkdir.

Layihənin Şəbəkələşmə və Koordinasiya üzrə 2-ci Komponentinin Kommunikasiya Strategiyası adlı 2.7 saylı Faəliyyətinin məqsədi AATM və Bolonya prosesi ilə bağlı məsələlər üzrə ictimai məlumatlılıq və kommunikasiya strategiyasının hazırlanmasında Təhsil Nazirliyinə yardım etməkdir. Hədəf AATM və Bolonya prosesi ilə bağlı məsələlər üzrə potensialı və məlumatlılığı yaxşılaşdıracaq müəssisədaxili və müəssisələrarası koordinasiya və şəbəkələşmə mexanizmlərinin yaradılmasında TN-ə yardım göstərməkdir. Bolonya prosesi dövlət orqanlarının, universitetlərin, müəllimlərin, tələbələrin, maraqlı tərəflərin assosiasiyalarının, işəgötürənlərin, keyfiyyət təminatı agentliklərinin, beynəlxalq təşkilatların və müsəssisələrin, o cümlədən Avropa Komissiyasının müştərək səyidir və bu prosesin müvəffəqiyyətlə həyata keçirilə bilməsi üçün səmərəli koordinasiya, kommunikasiya və şəbəkələşmə önəmlidir.

Layihə çərçivəsində iki beynəlxalq ekspert cəlb edilməklə Kommunikasiya Strategiyası hazırlanmışdır. Kommunikasiya Strategiyasının layihəsi birinci missiya ərzində TN və maraqlı tərəflərlə keçirilən görüşlər və seminar zamanı qabaqcıl praktikalar nəzərə alınmaqla hazırlanmışdır. İkinci missiya zamanı əsas kommunikasiya mesajları, məlumat və kommunikasiya alətləri, kanalları və fəaliyyətləri hər bir maraqlı tərəf qrupuna əsasən təkmilləşdirildi və prioritetləşdirildi. Strategiyanın həyata keçirilməsi üzrə vaxt çərçivəsi və həyata keçirilmənin qiymətləndirilməsi TN və görüşlərdə iştirak edən maraqlı tərəflərlə müzakirə edildi. Hədəf qrupları, kommunikasiya alətləri və fəaliyyətləri, eləcə də qiymətləndirmə imkanları Strategiyaya Əlavədə öz əksini tapıb.

2.      Kommunikasiya problemi

Azərbaycanın Bolonya prosesinə 2005-ci ildə qoşulmasına baxmayaraq ölkədə AATM (Avropa Ali Təhsil Məkanı) ilə bağlı məlumatlılıq aşağı səviyyədədir. Eləcə də Azərbaycanın ali təhsil sistemində son dövrlərdə baş verən yeniliklər barədə məlumatlılıq qənaətbəxş deyil. TN-nin müxtəlif şöbələri və maraqlı tərəflər arasındakı AATM məsələləri ilə bağlı kommunikasiya və şəbəkələşmə qeyri-sistematikdir. TN və universitetlərdə çalışanlar işə düzgün yanaşma nümayiş etdirsələr də, AATM ilə bağlı fəaliyyətlər üzrə kommunikasiya daha yaxşı koordinasiya və şəbəkələşmə tələb edir. Bu, onun həyata keçirilməsinə cəlb olunmuş insanların əlavə olaraq yüklənməsinin qarşısını ala bilər. Bundan əlavə, Azərbaycanda AATM standartları və təlimatları anlayışının yayılmasını təmin edə biləcək və azərbaycan dilində hazırlanmış oxunaqlı, izahlı, istifadəsi asan, məlumatlandırıcı materiallar çatışmır.

Tövsiyələr

• Ali təhsil müəssisələrinin (ATM) rəhbərliyi ilə ünsiyyəti yaxşılaşdırmaq və AATM-də baş verən yenilikləri ATM-lər üçün prioritetə çevirmək üçün TN-də AATM məsələlərinə daha böyük önəm verilməlidir.
• Hazırki ali təhsildə islahatlar üzrə ekspertlər qrupunun mandatı aydınlaşdırılmalıdır. Qrup ATM-lər, tələbə təşkilatları, təhsil sahəsində fəaliyyət göstərən QHT-lər və işəgötürənlərin nümayəndələri kimi maraqlı tərəflər arasında AATM məsələləri və layihələri ilə bağlı fəaliyyətlər üzrə müntəzəm məlumat mübadiləsinin koordinasiyasını həyata keçirə bilər.
• AATM ilə bağlı müntəzəm olaraq keçirilən təlimlərin təşkilinin koordinasiyası təkmilləşdirilməlidir. Təlimlərdə iştirak edən insanlar çalışdıqları təşkilatlarda bilik və təcrübə mübadiləsi baxımından qiymətli resurs ola bilərlər.
• TN daxilində AATM üzrə kommunikasiya ilə bağlı fəaliyyətlərin daha yaxşı koordinasiyası tövsiyə edilir. Kommunikasiyanı təkmilləşdirmək üçün TN-nin PR və İnformasiya Şöbəsi ilə daha sıx əməkdaşlıq etmək tövsiyə olunur.
• AATM üzrə məlumatlandırıcı materialların hazırlanması Avropa və beynəlxalq təşkilatlar, eləcə də təhsil sahəsində oxşar məqsədlərə malik layihələrlə birgə həyata keçirilə bilər. Məsələn, Tvinninq layihəsinin veb səhifəsindən (ehea.edu.az) Azərbaycanda AATM məsələləri və layihələri üzrə məlumat mübadiləsi üçün platforma kimi yararlanmaq olar.

3.      Məqsəd

Kommunikasiya Strategiyasının məqsədi TN və Ali Təhsil Müəssisələri (ATM) arasında koordinasiya və şəbəkələşməni genişləndirmək və maraqlı tərəflərin AATM-də və Azərbaycan ali təhsilində olan yeniliklər barədə məlumatlı olmalarını təmin etmək üçün ATM-lərin maraqlı tərəflərlə daha sıx əməkdaşlığına yardım etməkdir.

Strategiyanın növbəti bölmələrində kommunikasiyanın əsas mesajları, əsas hədəf qrupları və həmin qruplarla əlaqə qurmaq üçün kommunikasiya kanalları və alətlərindən bəhs olunur və uyğun qiymətləndirmə yanaşmaları təklif edilir. 

Spesifik məqsədlər

Kommunikasiya Strategiyasının əsas məqsədləri aşağıdakılardır:

• AATM və Bolonya məsələləri və onları həyata keçirilməsi üzrə ictimai məlumatlılıq və kommunikasiya strategiyası hazırlamaq
• Tvinninq tərəfdaş ölkələrindəki qabaqcıl praktikaları əks etdirməklə hazırki kommunikasiya metodlarını və praktikalarını nəzərdən keçirmək
• Əsas kommunikasiya kanallarını və fəaliyyətlərini müəyyənləşdirmək
• Kommunikasiya üçün icra üzrə vaxt çərçivəsini və qiymətləndirmə praktikalarını planlaşdırmaq

AATM və Bolonya məqsədlərinin müvəffəqiyyətli olması üçün ümumi hədəflər layihə razılaşmasında əksini tapıb. Koordinasiya, kommunikasiya və şəbəkələşmə baxımından kommunikasiyanın təkmilləşdirilməsi aşağıdakı hədəflərin əldə edilməsinə töhfə verə bilər:

• Xarici müstəqil institutlar tərəfindən Azərbaycanda Bolonya prosesinin həyata keçirilməsi istiqamətində əldə olunmuş irəliləyiş barədə müsbət rəy
• 2016-ci ilədək olan müddəti əhatə edən Azərbaycan üzrə müntəzəm ölkə hesabatının təsdiqlədiyi müsbət irəliləyiş
• Tələbələrin və müəllimlərin mobilliyində artım
• AATM və Bolonya Kommunikasiyası üzrə oturuşmuş daxili və institutlararası koordinasiya və şəbəkələşmə mexanizmləri
• AATM məqsədləri və Bolonya prosesi üzrə məlumatlılığın və potensialın təkmilləşdirilməsi
• AATM/Bolonya prosesi ilə tanışlıq üçün universitet nümayəndələri üçün təlimlər
• Müvəffəqiyyətli institusional və proqram akkreditasiyası

4.      Hədəf qrupları

AATM və Bolonya ilə bağlı məsələlər üzrə məlumat ehtiyacları və bu məsələlərin əhəmiyyət dərəcəsi nəzərə alınmaqla beş əsas hədəf qrupu müəyyənləşdirilmişdir: siyasəti formalaşdıran tərəflər, universitetlər, işəgötürənlər, daha geniş ictimai auditoriya, Avropa təşkilatları və beynəlxalq təşkilatlar.

Daha spesifik hədəf qruplarını müəyyənləşdirmək üçün bu qruplar aşağıdakı şəkildə təsnif edilib:

Siyasəti formalaşdıran tərəflər

• Təhsil Nazirliyi
• Nazirlər Kabineti
• Digər nazirliklər
• Xüsusi təyinatlı dövlət universitetlərinin (hərbi, dəniz, təhlükəsizlik, turizm, kənd təsərrüfatı və s.) idarə edilməsinə məsul olan nazirliklər
• Milli Məclisin Elm və Təhsil Komitəsi
• Elmlər Akademiyası
• Bələdiyyələr
• Dövlət İmtahan Mərkəzi

Universitetlər və digər ATM-lər

• İdarəedici və akademik heyət
• Tələbələr, tələbə təşkilatları
• Keyfiyyət təminatı şöbələri, Karyera Mərkəzləri, tyutorlar
• Universitetlərdə olan ali təhsil islahatları üzrə ekspertlər

İşəgötürənlər

• İşəgötütənlər (təşkilatlar), biznes və təsərrüfat subyektləri, kiçik və orta müəssisələr, peşə birlikləri, həmkarlar ittifaqları, eləcə də Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi ilə birgə

Daha geniş auditoriya

• Mətbuat
• Valideynlər
• Regional Təhsil İdarələri
• Təhsil sahəsində fəaliyyət göstərən QHT-lər

Avropa və beynəlxalq təşkilatlar

• Avropa Komissiyası, Aİ Nümayəndəliyi
• Ali Təhsildə İslahatlar üzrə Ekspertlər Şəbəkəsi
• Milli Erasmus+ Ofisi
• Ali təhsil sahəsində Aİ-Azərbayacan Tvinninq layihələri

Bütün hədəf qrupları kommunikasiya şəbəkəsinə (mümkün) tərəfdaş və ya əsasən təmin edilən məlumatın istifadəçiləri kimi cəlb edilə bilmə imkanları nəzərə alınmaqla müəyyən olunub.

Bu məlumat Strategiyaya Əlavədə əhatə olunub.

5.      Əsas mesajlar

Layihənin məqsədi ali təhsil sahəsində Avropa Ali Təhsil Məkanı və Avropa əməkdaşlığını təşviq etmək, bununla da, rəqabətədavamlılıq və sosial rifahı təmin etmək məqsədi ilə məzunların kompetensiyanı, eləcə də tədqiqatın və innovasiyasının keyfiyyətini təkmilləşdirməkdir. Koordinasiya, kommunikasiya və şəbəkələşmənin hədəfi auditoriyanı və hədəf qruplarını AATM və Bolonya məsələləri ilə bağlı məsələlər üzrə məqsədlərimizə doğru yönəltməkdir. Kommunikasiya məlumatı və məzmunu vasitəsi ilə məqsədlərimizə nail olmaq və auditoriya və hədəf qruplarını səfərbər etmək üçün önəmli mesajlar çatdırılır. Layihə sənədləri və benefisiar ölkənin tərəfdaşları ilə keçirilən görüşlər və seminar zamanı əldə olunan rəylər əsasında Azərbaycanda AATM və Bolonya prosesi üzrə aşağıdakı mesajlar formalaşdırılıb.

Əsas mesajlar:

1. (Hədəf qrupları) məlumatlandırmaq və ATM və Bolonya yenilikləri və alətlərini təşviq etmək
2. (Hədəf qrupları) məlumatlandırmaq və Azərbaycanda olan AATM yenilikləri və layihələrini təşviq etmək

Buraya aşağıda qeyd olunanlar üzrə məlumat daxildir:

• 3 pilləli sistemin tətbiqi (bakalavr/magistratura/doktorantura)
• AKTS, qiymətləndirmə sistemi
• Nəticələrə əsaslanan təlim (təlim nəticələri)
• Diploma əlavə
• Tələbə və müəllimlər üçün mobillik imkanları
• Kvalifikasiyalar çərçivəsi
• Xaricdə əldə edilmiş kvalifikasiyaların və təhsilin tanınması
• Keyfiyyət təminatı sistemi, qiymətləndirmə nəticələri üzrə məlumat
• Məzunların kompetensiyaları, məşğulluğu
• Tədqiqat və innovasiyanın keyfiyyəti
• Rəqabətədavamlılıq və sosial rifah

Azərbaycanda olan yeniliklər:

• Hədəflərə doğru irəliləmək
• Bolonya prosesinin tələblərinin yerinə yetirilməsi üzrə irəliləyişin qiymətləndirilməsi
• AATM məsələləri ilə bağlı ali təhsil sistemində həyata keçirilən layihələr və yeniliklər

Strategiyaya Əlavədə təsvir edilən müxtəlif növ kommunikasiya kanalları və alətlərindən istifadə edərkən qeyd olunan əsas mesajlardan yararlanmaq tövsiyə olunur.

6.      Kommunikasiya kanalları və alətləri

Kommunikasiya Strategiyası hədəf auditoriya qruplarının müxtəlif kateqoriyaları ilə səmərəli ünsiyyət qurmaq məqsədi ilə fərqli kanal və alətlərdən və ya onların kombinasiyasından yararlanmağı tövsiyə edir. TN-də PR şöbəsi mövcuddur və həmin şöbə AATM və Bolonya prosesi üzrə kommunikasiya fəaliyyətlərinin hazırlanmasına və həyata keçirilməsinə səmərəli dəstək göstərə bilər. Məsələn, benefisiar ölkə tərəfdaşları ilə müzakirələrdən belə məlum oldu ki, ATM tələbələri ilə ünsiyyət qurmaq üçün sosial şəbəkələrdən, eləcə də Karyera Mərkəzlərindən yararlanmaq daha məqsədəuyğundur. Kommunikasiya kanallarının və alətlərinin ilkin siyahısı birinci missiya ərzində benefisiar ölkə tərəfdaşları ilə keçirilən görüşlər və seminar zamanı hazırlanıb və ikinci missiya ərzində təkmilləşdirilib. Təklif edilən kommunikasiya kanalları və alətləri aşağıdakılardır:

Birbaşa kommunikasiya

• Seminarlar, görüşlər, dəyirmi masa müzakirələri
• Təlimlər

Daha geniş auditoriyanı əhatə etmək üçün universitet rəhbərliyi, akademik heyət, tyutorlar, Karyera Mərkəzləri, Keyfiyyət Şöbələri, Ali Təhsildə İslahatlar üzrə ekspertlər, tələbə təşkilatları, işəgötürənlərin (təşkilatlar) nümayəndələri, Avropa və beynəlxalq təşkilatları və mətbuat nümayəndələrini ilə  birbaşa kommunikasiya aparılır.

Keçirilmiş tədbirlərdən sonra universitetlər daxilində və arasında məlumat mübadiləsini asanlaşdırmaq üçün maraqlı tərəflərin təyin edilmiş nümayəndələri ilə müntəzəm rəsmi görüşlərdən yararlanmaq tövsiyə olunur.

Onlayn kommunikasiya

• AATM veb səhifəsi (ehea.edu.az) ictimaiyyətin AATM məsələləri və Bolonya prosesi ilə bağlı məlumatlandırması üçün ümumi kommunikasiya kanalı kimi isifadə oluna bilər. Veb səhifə daha sonra benefisiar ölkə tərəfindən idarə ediləcək. Mövcud məlumat barədə hədəf qruplarını xəbərdar etmək məqsədi ilə TN-nin veb səhifəsi və universitetlərin veb səhifələri AATM veb səhifəsi ilə əlaqələndirilməlidir.
• Azərbaycanda olan hər bir AATM aləti və yeniliyi barədə qısa və istifadəsi asan məlumatı çatdırmaq üçün məlumat vərəqləri, müvafiq infoqrafika və videolar hazırlana bilər.
• TN-nin və universitetlərin sosial mətbuat səhifələri tələbələri və tələbə təşkilatlarını əhatə etmək üçün qarşılıqlı məlumat mübadiləsindən yararlana bilər.
• AATM məsələləri barədə qısa məlumat təqdim etmək üçün Təhsil TV-dən bir kanal kimi istifadə etmək olar.
• Daha geniş auditoriyanı əhatə etmək üçün mətbuat kanalları vasitəsilə pres relizlər.

Oflayn kommuniyasiya/çap olunan materiallar

Tələbələr (gələcək), valideynlər, eləcə də ATM-lərin qısa məlumatla təmin edilməsi məqsədi ilə Azərbaycanda ali təhsil yenilikləri barədə broşurun nəşr edilməsini nəzərdən keçirmək olar. Bu, ATM-lərə vaxt və resurslarına qənaət etmək imkanı verə bilər.

Vaxtın təyin olunması

Müxtəlif maraqlı tərəflərlə ünsiyyətin qurulması və məlumatın çatdırılması üçün konkret vaxtın təyin olunması TN və maraqlı tərəflərlə müzakirələr zamanı qeyd olundu. Tədris ili ərzində müəyyən vaxtın təyin edilməsi hədəf auditoriyalarla kommunikasiya üçün zəruri imkanlar yarada bilər. Görüşlər və seminar zamanı AATM və Bolonya prosesi ilə bağlı məsələlər üzrə kommunikasiya üçün vaxtın təyin edilməsi baxımından aşağıda qeyd olunan nəticələrə gəlindi:

• İllik statistika mövcud olmalıdır (elektron surəti veb səhifələrdə yerləşdirilməlidir)
• Tədris ilinin başlanğıcında və sonunda televiziya vasitəsi ilə daha geniş auditoriyanı əhatə etmək mümkündür
• Yay və qış məktəblərində, festivallarda, müsabiqələrdə, kitabxanalarda tələbələri əhatə etmək mümkündür

Müxtəlif vaxtlar təyin edilərkən müxtəlif hədəf auditoriyaların ehtiyacları nəzərə alınmalıdır.

Vizual obraz və brendin yaradılması

Tövsiyə edilir ki, Azərbaycandakı AATM fəalliyyətlərinin vahid visual obrazı davamlı və müntəzəm olaraq fərqli kommunikasiya vasitələri və alətlərinə tətbiq olunsun. Vizal obraz və brend uzunmüddətli perspektiv və dayanaqlılıq nəzərə alınmaqla hazırlanmalıdır. AATM üzrə məlumatın təşviqi üçün hazırlanacaq vizual elementlər, ilk növbədə, bunun beynəlxalq təcrübənin nəticəsi olduğunu nümayiş etdirməlidir.

7.      Qiymətləndirmə

Koordinasiya, şəbəkələşmə və kommunikasiyanın davamlı inkişafı üçün Kommunikasiya Strategiyası və onun icrası qiymətləndirilməli və ona rəy verilməlidir. Misal üçün, koordinasiya və şəbəkələşmə baxımından TN, universitet və maraqlı tərəflər arasında əlaqələrin nə dərəcədə qurulduğu, qorunub saxlanıldığı və inkişaf etdirildiyi qiymətləndirilə bilər. Bundan əlavə, qiymətləndirmə zamanı universitet heyətinin və tələbələrin və digər maraqlı tərəflərin Bolonya prosesinin inkişaf etdirilməsində nə dərəcədə iştirak etdikləri və həvəsli olduqları dəyərləndirilə bilər. Benefisiar ölkə tərəfdaşları aşağıdakı qiymətləndirmə metodologiyalarını təklif edirlər:

• Maraqlı tərəflərin apardığı onlayn sorğular və rəytoplama seminarları AATM məsələləri üzrə məlumatlılıq, eləcə də maraqlı tərəflərin prosesdə iştirakı barədə informasiya toplamaq üçün əsas alət rolunu oynaya bilər.
• Onlayn məlumat təminatı mətbuatın monitorinqi, veb səhifənin statistikası və sosial şəbəkə sorğuları vasitəsi ilə təhlil edilə bilər.
• Kommunikasiya Strategiyasının qiymətləndirilməsi zamanı Akkreditasiya və Nostrifikasiya İdarəsi (ANİ) tərəfindən ali təhsil müəssisələrində aparılmış qiymətləndirmənin nəticələrinə dair hazırlanmış (illik) hesabatlardan istifadə oluna bilər.
• Tədbir təşkilatçıları təşkil etdikləri görüşlər, seminarlar və təlimlərdən sonra rəy toplayır, təhlil edir və müvafiq tərəflərə təqdim edirlər.

Layihə Kommunikasiya Strategiyasını və Azərbaycandakı AATM və Bolonya prosesi ilə bağlı icra fəaliyyətlərinin nəticələrini qiymətləndirmək məqsədi ilə müvafiq qiymətləndirmə metodologiyalarının və alətlərinin hazırlanmasında TN-i dəstəkləyəcək.

8.      Nəticə

Layihənin Şəbəkələşmə və Koordinasiya üzrə 2-ci Komponentinin Kommunikasiya Strategiyası adlı 2.7 saylı Faəliyyətinin məqsədi AATM və Bolonya prosesi ilə bağlı məsələlər üzrə ictimai məlumatlılıq və kommunikasiya strategiyasının hazırlanmasında Təhsil Nazirliyinə yardım etməkdir. Kommunikasiya Strategiyası müxtəlif hədəf auditoriya qruplarının AATM və Bolonya prosesi barədə səmərəli məlumatlandırılması sahəsində atılmalı olan başlıca addımları nəzərdə tutur. Strategiyanın həyata keçirilməsi üçün çərçivə Strategiyaya Əlavədə əksini tapıb. Kommunikasiya alətləri və fəaliyyətləri hər hədəf qrupu kontekstində təsvir edilib. Növbəti addım TN-də və müvafiq maraqlı tərəflərlə birgə fəaliyyətlərin həyata keçirilməsini davam etdirməkdir.