Mission report of Activity 2.3 Roadmap for Institutional Arrangements

EU Short Term Expert Mission Report 

1. Basic Information

Component and Activity:

Component: 2. Coordination and Networking

Activity: 2.3 Roadmap for Institutional Arrangements

Name of the Experts: Prof.  Kauko Hämäläinen

                   Director Rait Toompere

Dates of the Mission: 11-15 July 2016

Contractor: Finnish Education Evaluation Centre (FINEEC) /

   Estonian Quality Agency for Higher and Vocational Education (EKKA)

2. Relevant Background Information/State of Affairs

3. Objectives and Tasks of the Mission

The objective of the activity  2.3 (Roadmap for institutional Arrangements) is to assess the present institutional set up within the MoE and in the related institution, based on comparison with best practices in similar administrative set up in EHEA, and recommend improvements for the overall institutional architecture.

In the first meeting with the Moe representatives and Reijo Aholainen the objective of the mission was defined to start to plan a platform for better communication with HEI´s, different stakeholders and MoE. The development and finalizing the planning of a platform will go on in the next two missions of experts.

During the first meeting Rait Toompere  presented, how services for HEI`s are organized in Estonia in the Archimedes Foundation. Kauko Hämäläinen presented the work of Finnish Education Evaluation Centre. The objective was to present different practices in both countries and analyze, which of them are potentially good practices to think about in Azerbaijan. The organizations in Estonia and Finland are very special in a way, that Archimedes is combining many kinds of student services and  evaluations and in Finland FINEEC has combined the evaluations of all levels of education (from kindergartens to higher education) to the same organization.

In the discussions with Reijo Aholainen the main objective of the mission is to organize seminars for Erasmus+ and EHEA experts and representatives of the HEI´s and MoE to present good practices from Finland and Estonia and to plan possibilities and means of networking in this area.

4. Time Schedule of the Mission

5. Achievement of the Expected Results

Seminars, a workshop and meetings with MoE experts was organized as planned.

6. Unexpected Results

Accreditation and recognition were not the main focus of our mission, but they are anyway important partners for HEI´s. We had possibility to visit the new Accreditation and Notrification Center. We told our experiences from Finland and Estonia, how we started to create evaluation and recognition functions. They have now six persons working full time for the unit. The final number at the beginning will be 12. From our experience it is a proper number of professionals to create and implement a well-functioning system. E.g FINHEEC started with six persons and it has been growing gradually and number of staff is about 10, who are working for HE.

ANO is using as starting point the Standards and Guidelines for Quality Assurance in the European Higher Education Area. This is a procedure, which can be strongly supported. ANO has just started to develop their accreditation system, e.g. evaluation criteria’s and standards, training of evaluators, possible international cooperation.

The personnel of ANO is very willing to ask comments of their evaluation model, when it is ready and translated into English. This Twinning-project can be one good forum to help them finalize the evaluations manuals.

In the future there are many interesting questions for ANO to think about and solve:

- What is the role of accreditation in developing HE in AZ based on up-to-date evaluation information? What are the central problems HE system is meeting in society and are evaluations really concentrating in societally important and critical themes?

- Is accreditation alone enough to support MoE in decision-making or are other forms of evaluation needed?

- Which are the most effective ways to disseminate evaluation results?

- How ANO can support HEI`s in developing useful and effective quality management systems in HEI´s?

- How to combine internal and external evaluations?

- What kind of international cooperation and networking could be useful and possible?

7. Issues Left Open After the Mission

The following questions came out during the final discussion in the end of this Mission:

How students unions can work more effectively in networks to support higher education development? The project could bring good examples from Finland and Estonia to demonstrate good practices.

During the rest of the projects practical examples of support services organized jointly together with different HEIs could be demonstrated.

Who has responsibility to initiate new networks and what could be the first steps?

What MoE can do to improve the visibility in communication with HEIs? How to build a trust between MoE and universities?

During the mission we described good practices of networking. There have been also critical points in implementing them. In the following missions it can be interesting to describe them in order to try to avoid them.

8. Recommendations for Future Missions

This was the first mission in trying to develop communication and networking between universities, stakeholders and MoE. During this mission we informed experiences from Finland and Estonia in creating organizations for evaluations, international cooperation, recognitions and other relevant services connected to the Bologna process. Also the creation of platforms for cooperation was started. The structure and process how to proceed was planned.

Main findings 1: Need of a platform for networking

During the meeting with MoE representatives (13.07.2016), they stressed a need for more cooperation in different levels. There is insufficient communication, networking and coordination within and between the MoE, the HEIs and stakeholders. There is a need for enhancing coordination and networking.

Improving communication requires a platform, permanent coordinating structure between the MoE, the HEIs and stakeholders. Summing up the MoE representatives opinion there is a need for Azerbaijan model or models of networking with stakeholders in the field of higher education.

Recommendations for MoE: Composition of the platform is crucial. It is important to find out all stakeholders of the platform and to define their roles. Together with improving co-operation by a platform, probably there is also need for changes in university system e.g. joint study programmes or merging smaller institutions.  It can be difficult to coordinate and develop higher education institutions if they are under the different ministries.

 For proper functioning of the platform it`s necessary to compile co-operation agreement (covenant). Cooperation agreement should consist of following parts:

• Network Mission

Definition of the strategic need, formulation of the strategic goals and ways of achieving strategic goals.

• Platform Objectives and Activities

There should be clear composition of primary objectives and core activities (externally and internally).

Key results have exceptional importance and they should be carefully analysed.

The Agenda setting should be in compliance with the activities and expected results.

• Network Operations

Together with the composition of the cooperation platform, it is necessary to fix leadership, role and composition of the coordination group. It is a question of ownership and sustainable functioning of the platform. How the coordination group will be formed and how to strive for a balanced representation of network members should be solved transparently.

The first coordination group will be responsible for e.g. drafting the agenda, preparing meetings, keeping the process going on between meetings, alignment with the MoE, information procedures, external and internal communication processes and organising any reflection and follow up in general.

The Coordination Group establishes information flows and communication channels in order to build up and maintain the necessary transparency, participation and trust between network members.

Financing of the cooperation platform, representation, frequency and location are also important to decide.

Main findings 2: Rector´s conference

There are in AZ some examples of good practices of cooperation and networking of HEI`s to develop e.g. some special topics, like quality assurance systems, career centers and student mobility. Anyway more systematic networking between HEI´s could be useful for developing national higher education and separate HEI´s.

E.g. in Finland two rector´s conferences have been working very effectively, one for universities (15 members), one for universities for applied sciences (18 members). They promote higher education, research and arts by addressing far-reaching, university-related issues. The aim is to influence the Finnish higher education and research policy, and to promote the common interests of universities and closer cooperation between them. They are active also in international co-operation. They have actively established relationships with European affiliate and umbrella organisations. Also developing the European Higher Education Area is an example of international co-operation.

Recommendation

It could be good to develop one or more rector´s conferences in AZ. The number of them should be decided based on the needs of different kinds HEI´s. In practice it can be motivating for HEI´s if they implement their networks by themselves and also pay the expenses from their own budgets.  E.g. in Finland both conferences have 2-3 full time experts working for them.

The tasks of the conferences can be as follows (based on Finnish experiences):

• to influence and promote higher education policy in AZ
• to promote co-operation between universities and exerts influence on the international stage
• to provide universities with prerequisites for high-quality, work-oriented higher education as well as research, development and innovation.

So the conferences can have a role at national and institutional level. They can influence the development the higher education, it´s legislation and regulations, funding and intellectual resources. Members can be rectors of universities (actual members) and also representatives of university owners (supportive members).

Practical networking matters can be overseen by a board (or e.g. executive committee). In Finland it is comprised of the President and five other members, who are elected at the annual meeting. The President and other Board members serve a term of two years. Members convene at joint meetings held a few times each year. Board meetings are generally held once a month. It is common also to have working groups. In Finland there are working groups in Education, R&D, International Activities, Administration, Finance and Legislation. Various projects and seminars are also organized annually in Finland by the conferences.

Main findings 3: Regional cooperation

There are plenty of HEI´s in AZ compared to the number of population. Majority of them are in Baku. In some countries like Finland universities in a same region has started to merge with each other’s or move parts of institution to another structurally or functionally. It is also common that HEI´s create support systems and facilities together (e.g. libraries, ICT-services, student support services and even teaching facilities). Regional cooperation and merging has been a trend in many countries in Europe, Estonia and Denmark being as pioneers from 2005 and many other countries have followed like German, France and Finland.

Many HEI´s have also started to divide the programs they are teaching, so that there are not too many similar programs close each other’s in one region.  The idea is to concentrate teaching and research into bigger units to enhance the level of teaching and research. So both merging and autonomous institutions working in partnership are examples of trends in European HE.

In some countries universities have been developing cooperation and merging voluntarily, in some countries government has been backing to combine institutions and made the decision. One objective have been to create bigger universities with many study fields and disciplines together. Mergers are also a way of "streamlining" and reducing duplication.

One objective has been to support the capacity of HEIs in becoming better in international comparisons. In Finland the government wanted to tackle different performance of  Finland's universities in international rankings, compared with the country's top ratings at school level in the Pisa test rankings. E.g. in Estonia mergers have been a way of coping with a demographic decline of young people

It is not guaranteed that merging is useful. Bigger universities can gain higher profiles and increase their reputations. One positive example in Finland is Aalto University, which has been going up 50 places in international rankings in a couple of years after merging two universities and part of a third university. Anyway mergers need a lot of time, positive attitude from the institutes and energy to be successful. Saving money should not be the main reason to merge because return on investment takes many years.

Recommendation

It could be good to think about closer cooperation between universities functioning in same areas in AZ. Functional co-operation can be easiest to implement (common ICT-services, libraries, student services etc.). The objectives can be same as described above.

Main finding 4: International cooperation and academic networks

In parallel with creating local and national cooperation platforms it`s useful to take part in international cooperation and academic networks. Academic life today is marked by cooperation of universities and stakeholders across borders and by the presence of higher education networks of various types and geographic context. Even more, networks are cooperating actively with each other. Cooperation in such a way is a new phenomenon of 21^st century and we have big variety of different, mainly non-governmental, international associations in the field of higher education. For example there are associations for universities like European University Association or Coimbra Group.

There are very many thematic networks like Association for Teacher Education in Europe or European Consortium of Innovative Universities. There are very active students networks as European Student`s Forum and European Student`s Union. There are higher education support structures as European Association for International Education (EAIE) and International Network for Quality Assurance Agencies in Higher Education (INQAAHE). Academic Cooperation Association (ACA) connects institutions financing and promoting international cooperation in the field of higher education.

Recommendation

We recommend MoE to analyse Azerbaijan needs and situation in the field of international associations in higher education. If necessary MoE can support or recommend universities or students organisations to join some associations.

For example during the meeting in ANO (13.07.2016), ANO representatives expressed the need to have better cooperation with students and get more quality input from students side. Cooperation Azerbaijan student organisations with international student organisations could help to improve cooperation at home because international organisations have lot of experience and good practices in different fields.

9. Conclusions and General Remarks Concerning the Project

Testing the proposals for networking and platforms:

Open seminar on “Networking universities and cooperation with stakeholders” took place on Thursday, 14.07.2016 at 14-17 in the University of Oil and Industry.

Main objective of the seminar was to analyse the needs for cooperation and networking and to facilitate the preparation of a medium term work plan/roadmap for improving coordination and networking within and between Azerbaijan higher education institutions and with their stakeholders and the Ministry of education. The seminar was attended more than fifty participants from different universities.

The moderator of the seminar Mr. Sülhaddin Gozalov from Ministry of Education held an opening speech, where he stressed the need for deeper cooperation and gave some examples. Professor Kauko Hämälainen gave a presentation of “Networking between universities and cooperation with working life” and gave examples of good practices in Finland. Mr. Rait Toompere spoke about “Networking between universities and international cooperation”. He described how various is today international cooperation between higher education institutions and stakeholders. He described the four proposals mentioned in chapter 7 above and also a methodology how to establish cooperation platform.

After some spontaneous speeches from audience, questions for working groups were presented by the representative of the Ministry of Education, Mr. Sülhaddin Gozalov:

• Please think about Azerbaijani model for networking and cooperation with stakeholders
• What kind of problems may arise with the implementation of this model?
• What are the expectations from the MoE, HEIs and labor market?
• Is there any need for change in legislation?
• How university management shall be changed to make the above-mentioned model work?
• Is there a need for establishment of a new body? What kind of body it shall be?

There was brainstorming according questions in small groups to get ideas and visions from audience. Feedback was given from seven working groups. Feedback varied in content and details, but all working groups agreed, that networking is essential. Further efforts are needed to meet society challenges. Several speakers stressed a need for deeper and effective cooperation between universities and business life. There are many big national problems in HE, which could be tried to solve with better cooperation.

Even there was clear need for developing cooperation and networking, there were different opinions e.g. what should be the combination of rectors conferences. Some participants proposed that they should be based on disciplines or study fields, like medicine, technical studies and education. Also there can be big differences of the needs of small and poor universities and big and well-functioning institutes. Some people doubted, what can be the role of networking in a situation, when there are hard competition between universities.

Working groups gave written feedback from results of the discussions to the MoE representatives for further analyses. According to questions and open seminar results there is a need during the next missions to make next steps to achieve concrete results. During next visits the content and implementation of the platform should be planned together with local authorities.

At the beginning it can be best, that MoE is active in creating and starting new networks, otherwise nothing happens. During the next two mission it can be clarified, how this can happen in practice.

Mission report of Activity: 4.3 Standards and Guidelines for Quality Assurance in Azerbaijan

EU Short Term Expert Mission Report 

1. Basic Information

Component and Activity:

Component: 4. Standards and Guidelines for QA in HE

Activity: 4.3 Standards and Guidelines for Quality Assurance in Azerbaijan

Name of the Expert: Ms Helka Kekäläinen and Ms Heli Mattisen

Dates of the Mission: (31.8.) 1-2 September 2016

Contractor: Finnish Education Evaluation Centre (FINEEC) /

   Estonian Quality Agency for Higher and Vocational Education (EKKA)

2. Relevant Background Information/State of Affairs

In order to create the Azerbaijani understanding of the European Standards and Guidelines for quality assurance in higher education, ESG the Twinning project and the Azerbaijani Ministry of Education invited a drafting group to work on a concrete proposal for the Standards and Guidelines for Quality Assurance in Azerbaijan (AzSG) in April 2016. The drafting group consists of stakeholders from Azerbaijani universities, representatives from the Ministry of Education, students and experts from Finland and Estonia. Also the representatives of the newly founded Accreditation and Nostrification Office, ANO joined the 3-day drafting seminar that was held in Quba in May 2016.  The seminar was successful and resulted in first draft of Standards and Guidelines for Quality Assurance of Higher Education in Azerbaijan – Manual for Pilot Evaluations. During the summer, ANO had drafted their own version of Accreditation standards for higher education institutions.

3. Objectives and Tasks of the Mission

The task of the mission was to finalize the Standards and Guidelines for Quality Assurance of Higher Education in Azerbaijan – Manual for Pilot Evaluations document in collaboration with the Quba drafting group and the representatives of the Accreditation and Nostrification Office, ANO. The working method was to compare the two standards and look for solution that would serve both the Twinning project objectives and ANO’s interest in testing their standards with international experts.    

4. Time Schedule of the Mission

5. Achievement of the Expected Results

The STEs finalized the draft of the Manual for Pilot Evaluations after the discussions with the Quba drafting group and ANO. The result will be circulated among the participant of the drafting and MoE representatives.

6. Unexpected Results

The STEs did not recognize any unexpected results.

7. Issues Left Open After the Mission

If any changes to the Pilot manual seem necessary after the circulation, the STEs have to deal with that via e-mail. 

8. Recommendations for Future Mission

The next missions of the Component 4 will take place in 26.-30.9.2016, 10.-14.10.2016 and 28.11.-2.12.2016. The STEs will support the self-evaluation process in the pilot universities (Azerbaijan State Pedagogical University, Azerbaijan State University of Economics and Azerbaijan Technical University). The Ministry of Education in collaboration with the Twinning office will send an official letter to the pilot institutions to remain them of the up-coming pilot evaluations and to ask to appoint a contact person for the process.

9. Conclusions and General Remarks Concerning the Project

Component 4 is labor intensive and some additional missions might be needed in order to receive the mandatory results in the best possible way. This should be kept in mind when the savings are calculated in the project.

Misison report of Activity 2.4 Steering and Coordinating

EU Short Term Expert Mission Report 

1. Basic Information

Component and Activity:

Component: 2. Coordination and Networking

Activity: 2.4 Steering and Coordinating

Name of the Expert: Mr Kauko Hämäläinen

                   Mr Rait Toompere

Dates of the Mission: 5-9 September 2016

Contractor: Finnish Education Evaluation Centre (FINEEC) /

   Estonian Quality Agency for Higher and Vocational Education (EKKA)

2. Relevant Background Information/State of Affairs

This project is based on the recommendation from Activity 2.3, Roadmap for Institutional Arrangements.

3. Objectives and Tasks of the Mission

Continue the activity 2.3. preparation of a medium term work plan/roadmap for coordination and networking.

Support the preparation of ToR for steering, coordinating and training bodies and/or mechanisms.

4. Time Schedule of the Mission

5. Achievement of the Expected Results

Main objectives of the mission was to support the development of networking and cooperation between MoE, universities and stakeholders. The preparation of a roadmap and taking first steps in implementing parts of it was the focus of our work. The next version of the roadmap is in chapter 8.

Especially the planning of a rector´s conference got started. First version of regulations for rector´s conference was done already 1996, but nothing has happened to implement it. Now a new draft of regulations was discussed and also an implementation plan was developed.

Feedback of the study visit to Helsinki and Tallinn was very positive. Representatives of both MoE and HEIs´ (Vusala Gurbanova and Ragit Gasmov) reported main findings and reflections of their visit and both sides were very satisfied about what they have learned. They presented many ideas which they can bring to their own work in AZ, e.g. in quality assurance, role of students, use of feedback surveys, funding of universities and networking.

The third component of the week was the Open seminar, where about 40 participants took part. People came from MoE, HEIs and Student´s Union. Our recommendations were analysed in the seminar.

6. Unexpected Results

None.

7. Issues Left Open After the Mission

Look at our recommendations below.

8. Recommendations for Future Missions

Recommendation 1: Establishing a platform or platforms for better networking

There is a need for Azerbaijan model or models of networking with stakeholders in the field of higher education to develop the level of higher education. There is insufficient communication, networking and coordination within and between the MoE, the HEIs and stakeholders. Better coordination and networking could be helpful in enhancing HE.

Improving communication requires a platform, which could be a permanent coordinating structure between the MoE, the HEIs and stakeholders.

The tasks of the platform could be the following:

• To promote higher education policy and practice e.g.
  • Mobility and recognition
  • Graduate employability and labor market relevance
  • Learning outcomes
  • Intenal and external evaluations
  • Lifelong learning / professional development
  • Strenghtening involment of stakeholders
• To support structural changes, e.g. creating joint study programs and merging universities or programs

• To support the development of
  • (work-oriented) teaching,
  • high level and relevant research and
  • innovations

Roadmap how to proceed

The establishment of an electronic Newsletter could be the first step to create a platform. The tasks of a Newsletter can be:

• Improving communication and common uderstanding among the stakeholders
• Uniting into a single information platform all possible parties
• Collecting information in a way, that all participants could have a voice in a Newsletter
• Informing what is in focus at the national and international level
• Informing about financing possibilities
• Identifying the main needs in HE

Successful launch of the Newsletter helps in creating formalised platform(s).

Composition of the platform is crucial. It is important to find out all stakeholders of the platform and to define their roles. Together with improving co-operation by a platform, probably there is also need for changes in university system e.g. joint study programmes or merging smaller institutions.  It can be difficult to coordinate and develop higher education institutions if they are under the different ministries.

For proper functioning of the platform it`s necessary to compile co-operation agreement (covenant). Cooperation agreement should consist of following parts:

• Platform Mission

Definition of the strategic need, formulation of the strategic goals and ways of achieving strategic goals.

• Platform Objectives and Activities

There should be clear composition of primary objectives and core activities (externally and internally).

Key results have exceptional importance and they should be carefully analysed.

The Agenda setting should be in compliance with the activities and expected results.

• Platform Operations

Together with the composition of the cooperation platform, it is necessary to fix leadership, role and composition of the coordination group. It is a question of ownership and sustainable functioning of the platform. How the coordination group will be formed and how to strive for a balanced representation of network members should be solved transparently.

The first coordination group will be responsible for e.g. drafting the agenda, preparing meetings, keeping the process going on between meetings, alignment with the MoE, information procedures, external and internal communication processes and organising any reflection and follow up in general.

The Coordination Group establishes information flows and communication channels in order to build up and maintain the necessary transparency, participation and trust between network members.

Financing of the cooperation platform, representation, frequency and location are also important to decide.

Recommendation 2: Establishing Rector´s conference

Azerbaijan has examples of good practices of cooperation and networking of HEI`s to develop e.g. some special topics, like quality assurance systems, career centers and student mobility. Anyway more systematic networking between HEI´s could be useful for developing national higher education and separate HEI´s.

Rector´s conferences have been working very effectively in many countries. They promote higher education, research and arts by addressing far-reaching, university-related issues. The aim is normally to influence higher education and research policy, and to promote the common interests of universities and closer cooperation between them. They are active also in international co-operation. They have established relationships with European affiliate and umbrella organisations. Also developing the European Higher Education Area is an example of international co-operation. So summary of the tasks is:

• To promote common interests of universities
• To influence higher education and research policy
• To support international co-operation
• To develop the European Higher Education Area to meet European standardsDeclaration of quality (mutual recognition)
• Organizing study-related/scientific conferences, workshops and symposiums

Roadmap how to proceed

It could be good to develop one or more rector´s conferences in AZ. The number of them should be decided based on the needs of different kinds of HEIs. In practice it can be motivating for HEIs if they implement their networks by themselves and also pay the expenses from their own budgets.  E.g. in Finland both conferences have 2-3 full time experts working for them.

Examples of the tasks of the conferences in AZ can be as follows:

• To provide universities with prerequisites for high-quality, work-oriented higher education as well as research, development and innovation
• to influence and promote higher education policy in AZ
• to promote co-operation between universities
• to promote international cooperation
• to learn good practices from each others

So the conferences can have a role at national and institutional level. They can influence the development the higher education, it´s legislation and regulations, funding and intellectual resources.

Members can be rectors of universities or universities (actual members) and also representatives of university owners (supportive members). Rectors are normally representatives of universities in the meetings.

Network can start at voluntary basis with those who are willing to join and which are under MoE. Their rectors together with representatives from MoE can write the first regulations for it as well as strategy for next 2-4 years. Later they can accept more members.

Regulations should include at least the following topics:

• Purpose of cooperation
• Main functions
• Criteria for membership
• Funding
• Management bodies and structure
• Selection of chairman, vice-chairman, secretariat
• Regular meetings and possible working groups

At the beginning it could be good, if MoE can support new rector´s conferences economically, but later universities could pay a member fee and organize conferences, seminars etc. to collect the money needed for the budget of the networks. How much each member is paying can depend on the size of a university.

Practical networking matters can be overseen by a board (or e.g. executive committee). It can include e.g. the President / Chairman and five other members, who are elected at the annual meeting. The President and other Board members serve a term of two years. (One year can be too short for effective working). Members convene at joint meetings held a few times each year. Board meetings can be hold e.g. once a month or even more often, if something urgent must be prepared.

It is common also to have working groups. In Finland there are working groups in Education, R&D, International Activities, Administration, Finance and Legislation. Various projects and seminars are also organized annually in Finland by the conferences.

Recommendation 3: Regional cooperation

Regional cooperation and merging has been a trend in many countries in Europe, Estonia and Denmark being as pioneers from 2005. Many other countries have followed like German, France and Finland. In Finland the government wanted to tackle different performance of Finland's universities in international rankings, compared with the country's top ratings at school level in the Pisa test rankings. E.g. in Estonia mergers have been a way of coping with a demographic decline of young people.

Universities in a same region has started to merge with each other’s or move parts of institution to another structurally or functionally. It is also common that HEI´s create support systems and facilities together (e.g. libraries, ICT-services, student support services and even teaching facilities).

Many HEI´s have also started to divide the programs they are teaching, so that there are not too many similar programs close each other’s in one region.  The idea is to concentrate teaching and research into bigger units to enhance the level of teaching and research. So both merging and autonomous institutions working in partnership are examples of trends in European HE.

In some countries universities have been developing cooperation and merging voluntarily, in some countries government has been backing to combine institutions and made the decision. One objective have been to create bigger universities with many study fields and disciplines together. Mergers are also a way of "streamlining" and reducing duplication. One objective has been to support the capacity of HEIs in becoming better in international comparisons.

It is not guaranteed that merging is useful. Bigger universities can gain higher profiles and increase their reputations. One positive example in Finland is Aalto University, which has been going up 50 places in international rankings in a couple of years after merging two universities and part of a third university. Anyway mergers need a lot of time, positive attitude from the institutes and energy to be successful. Saving money should not be the main reason to merge because return on investment takes many years.

Roadmap how to proceed

It could be good to think about closer cooperation between universities functioning in same areas in AZ. Functional co-operation can be easiest to implement (common ICT-services, libraries, student services etc.). The objectives can be same as described above. Rector´s conference can be one forum to plan and implement local cooperation.

Recommendation 4: Increasing participation in international cooperation and academic networks

In parallel with creating local and national cooperation platforms it`s useful to take part in international cooperation and academic networks. Academic life today is marked by cooperation of universities and stakeholders across borders and by the presence of higher education networks of various types and geographic context. Even more, networks are cooperating actively with each other. Cooperation in such a way is a new phenomenon of 21^st century and we have big variety of different, mainly non-governmental, international associations in the field of higher education. For example there are associations for universities like European University Association or Coimbra Group.

There are very many thematic networks like Association for Teacher Education in Europe or European Consortium of Innovative Universities. There are very active students networks as European Student`s Forum and European Student`s Union. There are higher education support structures as European Association for International Education (EAIE) and International Network for Quality Assurance Agencies in Higher Education (INQAAHE). Academic Cooperation Association (ACA) connects institutions financing and promoting international cooperation in the field of higher education.

Roadmap how to proceed

We recommend MoE to analyse Azerbaijan needs and situation in the field of international associations in higher education. If necessary MoE can support or recommend universities or students organisations to join some associations.

Student organisations need financial support to participate in international cooperation.

For example during the meeting in ANO (13.07.2016), ANO representatives expressed the need to have better cooperation with students and get more quality input from students side. Cooperation Azerbaijan student organisations with international student organisations could help to improve cooperation at home because international organisations have lot of experience and good practices in different fields.

MoE could also analyse marketing needs of Azerbaijan higher education and be up to date on activities what other countries are doing. Azerbaijan is very progressive country in its international presentation. You have organized many events of World and European importance. Higher education could be also very good reason to promote Azerbaijan as a good study destination together with rich culture, beautiful country and nice people.  It`s useful to join regularly EAIE and NAFSA events, what are the World biggest higher education fairs, to get good ideas, join international workshops and ensure large visibility of Azerbaijan higher education.

9. Conclusions and General Remarks Concerning the Project

Results from the Open seminar

In the Open seminar recommendations above was discussed. Mainly recommendations for a new newsletter and cteation a rectors´ conference was discussed. All participant agreed that it is important to develop both of them.  Time seems to be ripe and right to get started. General opinion seemed to be, that universities are stronger together than anole.

The following questions were raised:

• Who are representing universities, only rectors or also other professionals e.g. deans or directors of some units?
• Is participation voluntary or mandatory at the beginning?
• Where will the office be (in a university, in different building e.g.)
• Who decides the focus of the network?
• What can the legal status of the conference be?
• Can stakeholders from industry or from other stakeholder groups be partners in the conference?
• How the new network should be called (association, conference etc.)?

It is good now to go on planning the regulations together with representatives from HEIs. During our next visit the we could analyse and reflect the next version. A new rector´s conference could start in some form already at the beginning of next year. Also the planning of the newsletter could be started in MoE with the help of STEs of this Twinning project.

There were very positive cooperation between representatives from MoE, project organization and STEs. There were clear need to develop networking, especially recrtor´s conference and newsletter mentioned in 8.

Qısamüddətli ekspertlər Kauko Hämäläinen və Rait Toompere tərəfindən idarəetmə və koordinasiya məsələləri ilə bağlı tövsiyələr

TVİNNİNQ AZƏRBAYCAN

Ali təhsil sisteminin Avropa Ali Təhsil Məkanının tələblərinə daha da uyğunlaşdırılması məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinə dəstək göstərilməsi layihəsi (AZ-ad-EHEA)

Qısamüddətli ekspertlər Kauko Hämäläinen və Rait Toompere tərəfindən 2.4 saylı Fəaliyyətin (Idarəetmə və Koordinasiya) missiya hesabatına əlavə.

9 sentyabr 2016-cı il

Gələcək missiyalar üçün tövsiyələr

Tövsiyə 1: Şəbəkələşmənin yaxşılaşdırılması üçün platforma və ya platformaların yaradılması

Ali təhsilin səviyyəsini artırmaq üçün ali təhsil sahəsindəki maraqlı tərəflərlər şəbəkələşmənin Azərbaycan modeli və ya modellərinə ehtiyac vardır. TN, ATM-lər və maraqlı tərəflər daxilində və arasında kifayət qədər kommunikasiya yoxdur. Koordinasiyanın və şəbəkələşmənin yaxşılaşdırılması AT-nin inkişaf etdirilməsi üçün faydalı ola bilər.

Kommunikasiyanın yaxşılaşdırılması platforma tələb edir. Bu platforma TN, ATM-lər və maraqlı tərəflər arasında koordinasiya rolunu oynayan daimi struktur ola bilər.

Platforma aşağıdakı vəzifələri daşıya bilər:

• Ali təhsil siyasəti və praktikasını təşviq etmək və s.
  • Mobillik və tanıma
  • Məzunların məşğulluğu və əmək bazarına uyğunluğu
  • Təlim nəticələri
  • Daxili və xarici qiymətləndirmələr
  • Ömürboyu təhsil/peşəkar inkişaf
  • Maraqlı tərəflərin iştirakının artırılması

• Struktur dəyişikliklərini dəstəkləmək, məs., müştərək təhsil proqramlarının yaradılması universitetlərin və ya proqramların birləşdirilməsi

• Aşağıda qeyd olunanları dəstəkləmək
  • (iş yerinə əsaslanan) tədris,
  • Yüksək səviyyəli və aktual tədqiqat və
  • innovasiyalar

Necə irəliləməli - yol xəritəsi

Elektron bulletenin yaradılması platformanın yaradılması istiqamətində atılan ilk addım ola bilər. Bulletenin aşağıdakı vəzifələri daşıya bilər:

• Maraqlı tərəflər arasında kommunikasiya və ortaq anlaşmanı yaxşılaşdırmaq
• Bütün mümkün tərəfləri vahid məlumat platformasında birləşdirmək
• Məlumatın toplanılması üsulu bütün iştirakçılara bulletendə ifadə olunmaq imkanı verməlidir
• Milli və beynəlxalq səviyyədə diqqət mərkəzində olan məsələlərlə bağlı məlumat vermək
• Maliyyə imkanları barədə məlumat vermək
• AT-də əsas ehtiyacları müəyyənləşdirmək

Bulletenin müvəffəqiyyətlə nəşr edilməsi rəsmi platforma(lar)nın yaradılmasına yardım edəcək. Platformanın tərkibi önəmlidir. Platformada iştirak edəcək bütün maraqlı tərəfləri aydınlaşdırmaq və onların rolunu müəyyənləşdirmək vacibdir. Platforma vasitəsi ilə yaxşılaşan əməkdaşlıqdan əlavə, universitet sistemində də dəyişikliklərə ehtiyac var, məs., müştərək təhsil proqramları və ya kiçik müəssisələrin birləşdirilməsi. Ali təhsil müəssisələri ayrı-ayrı nazirliklərin nəzdindədirsə, onları  koordinasiya etmək və inkişaf etdirmək çətin yarada bilər. Platformanın işlək olması üçün əməkdaşlıq razılaşması lazımdır. Əməkdaşlıq razılaşması aşağıdakı hissələrdən ibarət ola bilər:

• Platformanın missiyası

Strateji ehtiyacın müəyyənləşdirilməsi, strateji hədəflərin formalaşdırılması və strateji hədəflərin əldə olunma üsulları

• Platformanın məqsədləri və fəaliyyəti

Əsas məqsədlər və fəaliyyətlər (xarici və daxili) aydın surətdə müəyyənləşdirilməlidir.

Başlıca nəticələr olduqca vacibdir və onlar diqqətlə təhlil edilməlidir.

Gündəliyin hazırlanması fəaliyyət və gözlənilən nəticələrə uyğun olmalıdır.

• Platformanın fəaliyyəti

Əməkdaşlıq platformasının tərkibini müəyyənləşdirməklə yanaşı koordinasiya qrupunun rəhbərliyini, rollarını və tərkibini təyin etmək lazımdır. Bu, platformaya sahiblik və onun işlək olması üçün gərəkdir. Koordinasiya qrupunun necə formalaşdırılacağı və şəbəkə üzvlərinin bərabər təmsil olunması məsələləri şəffaf şəkildə həll edilməlidir. İlk koodinasiya qrupu gündəliyin hazırlanmasına, görüşlərin təşkilinə, görüşlər arasında olan zaman çərçivəsində işlərin irəliləməsinə, TN-lə uzlaşmaya, məlumat prosedurlarına, xarici və daxili kommunikasiya proseslərinə və ümumilikdə, təhlil və davam tədbirlərinə cavabdeh olacaq.

Koordinasiya Qrupu şəbəkə üzvləri arasında şəffaflıq, iştirak və etimad yaratmaq məqsədi ilə məlumat mübadiləsi və kommunikasiya kanalları təşkil edir.

Əməkdaşlıq platformasının maliyyələşdirilməsi, platformada təmsilçilik, keçirilən görüşlərin tezliyi və məkanına dair qərar vermək vacibdir.

Tövsiyə 2: Rektorlar Şurasının yaradılması

Azərbaycanda keyfiyyət təminatı sistemləri, karyera mərkəzləri və tələbə mobilliyi kimi sahələrdə ATM-lərin əməkdaşlıq və şəbəkələşmə üzrə qabaqcıl praktika nümunələri var. Bununla belə, ATM-lər arasında daha sistematik şəbəkələşmə milli ali təhsilin və ATM-lərin inkişafı üçün faydalı ola bilər.

Rektorlar Şurası bir sıra ölkələrdə olduqca faydalı fəalliyət göstərir. Bu qurumlar uzunmüddətli və universitetlə əlaqəli məsələlərlə məşğul olmaqla ali təhsili, tədqiqatı və incəsənəti təşviq edir. Hədəf ali təhsilə və tədqiqat siyasətinə təsir göstərmək və universitetlərin ortaq maraqlarını və onlar arasında əməkdaşlığı təşviq edir. Bu qurumlar eləcə də beynəlxalq əməkdaşlıq sahəsində fəaldırlar və Avropalı həmkarları və çətir təşkilatlarla əlaqələr qurublar. Avropa Ali Təhsil Məkanını inkişaf etdirmək beynəlxalq əməkdaşlığın bir nümunəsidir. Vəzifələrin icmalı aşağıdakı kimidir:

• Universitetlərin ortaq maraqlarını təşviq etmək
• Ali təhsil və tədqiqat siyasətinə təsir göstərmək
• Beynəlxalq əməkdaşlığı dəstəkləmək
• Avropa standartlarına cavab verməsi üçün Avropa Ali Təhsil Məkanını inkişaf etdirmək
• Keyfiyyət bəyannaməsi (qarşılıqlı tanıma)
• Təhsillə əlaqəli elmi konfransların, seminarların və simpoziumların təşkili

Necə irəliləməli - yol xəritəsi

Azərbaycanda bir və ya bir neçə rektorlar şurasının yaradılması yaxşı olar. Bu qurumların sayı müxtəlif ATM-lərin ehtiyaclarına əsaslanmalıdır. ATM-lərin öz şəbəkələrini qurması və xərcləri öz büdcələrindən ödəmələri ATM-lər üçün motivasiya rolunu oynaya bilər. Məs, Finlandiyada fəaliyyət göstərən hər iki rektorlar şurasının 2-3 nəfərlik tamştatlı işçi heyəti vardır.

Şuraların Azərbaycanda görə biləcəyi işlərə nümunələr aşağıdakılardır:

• Universitetləri yüksək keyfiyyətli, iş yerinə əsaslanan ali təhsil eləcə də tədqiqat, inkişaf və innovasiya üzrə ilkin şərtlər təmin etmək
• Azərbaycanda ali təhsil siyasətinə təsir göstərmək və təşviq etmək
• Universitetlər arasında əməkdaşlığı təşviq etmək
• Beynəlxalq əməkdaşlığı təşviq etmək
• Bir-birindən qabaqcıl praktikaları öyrənmək

Beləliklə, şuralar milli və institusional səviyyədə rol oynaya bilərlər. Onlar ali təhsilin inkişafına, onunla bağlı qanunvericiliyə və qanunlara, maliyyə mexanizminə və intellektual resurslara təsir edə bilərlər.

Universitet rektorları və ya universitetlər (faktiki üzvlər) və universitet sahiblərinin nümayəndələri (dəstəkləyici üzvlər) qurumun üzvü ola bilərlər. Adətən rektorlar görüşlərdə universitetlərin nümayəndələri qismində çıxış edirlər.

Şəbəkə TN nəzdində olan və quruma qoşulmaq istəyən universitetlər arasında könüllü əsasda başlaya bilər. Həmin universitetlərin rektorları TN nümayəndələri ilə birlikdə qurumun ilk əsasnaməsini və növbəti 2-4 il üçün strategiyasını hazırlaya bilərlər. Daha sonra əlavə üzvlər qəbul oluna bilər.

Əsasnamə aşağıdakı mövzuları əhatə etməlidir:

• Əməkdaşlığın məqsədi
• Əsas funksiyalar
• Üzvlük meyarları
• Maliyyələşmə
• İdarəetmə qurumları və struktur
• Sədr, sədr müavini və katibliyin seçimi
• Müntəzəm görüşlər və mümkün işçi qruplar

İlkin mərhələdə TN yeni yaradılan rektorlar şuralarına maliyyə yardımı etməsi yaxşı olar, lakin daha sonra universitetlər üzvlük haqqı ödəmək, konfranslar, seminarlar və s. təşkil etməklə şəbəkənin büdcəsi üçün tələb olunan maliyyə vəsaitini toplaya bilərlər. Hər üzvün ödədiyi məbləğ universitetin tələbələrinin sayından asılıdır.

İdarəetmə şurası (və ya icraedici komitə) praktiki şəbəkələşmə məsələlərinə nəzarət edə bilər. Bura illik görüşdə seçilən Prezident/Sədr və digər beş üzv daxil ola bilər. Prezident və İdarəetmə şurasının digər üzvləri 2 illik seçilirlər. (Bir il səmərəli iş üçün çox azdır). Üzvlər ildə bir neçə dəfə keçirilən görüşlərdə bir araya gəlirlər. İdarəetmə şurasının görüşləri ayda bir dəfə və ya hər hansı sənədin hazırlanması lazım olduqda daha tez-tez keçirilə bilər.

İşçi qrupların yaradılması praktikası geniş yayılıb. Finlandiyada Təhsil, Tədqiqat və İşləmələr, Beynəlxalq Fəaliyyət, İdarəetmə, Maliyyə və Qanunvericilik üzrə işçi qruplar vardır. Bundan əlavə, Rektorlar şuraları hər il Finlandiyada müxtəlif layihələr və seminarlar təşkil edir.

Tövsiyə 3: Regional əməkdaşlıq

Regional əməkdaşlıq və birləşmə Avropanın bir sıra ölkələrində izlənilən tendensiyadır. Estoniya və Danimarka bu prosesə 2005-ci ildə başlayıblar və bu sahədə Avropanda pionerdirlər.  Almaniya, Fransa və Finlandiya kimi digər ölkələr bu prosesə qoşulub. Finlandiyada hökümət fin universitetlərinin beynəlxalq reytinqlərdəki mövqeyini ölkə məktəblərinin Pisa test reytinqlərindəki yüksək səviyyəsi ilə müqayisə edilə biləcək səviyyəyə gətirilməsini istəyirdi. Məsələn, Estoniyada universitetlərin birləşməsi ölkənin gənclərinin sayının azalması ilə mübarizədə bir alət kimi istifadə edilib.

Eyni regionda yerləşən universitetlər bir-biri ilə birləşməyə və ya universitetin bəzi hissələrini struktur və ya funksionallıq baxımından digər universitetlərə köçürməyə başladılar. ATM-lərin ortaq yardımçı sistemlərinin və xidmət vasitələrinin yaradılması geniş yayılıb (məs, kitabxana, İKT xidmətləri, tələbələrə dəstək xidmətləri və hətta tədris vasitələri).

Bir çox ATM-lər tədris etdikləri proqramları bölüşdürməyə başlayıblar, beləliklə, bir regionda bir-birinə oxşar proqramların sayı çox deyil. Hədəf tədris və tədqiqat səviyyəsini yaxşılaşdırmaq üçün tədris və tədqiqatı daha böyük mərkəzlərdə cəmləməkdir. Beləliklə, birləşmə və müstəqil müəssisələrin tərafdaşlıq etməsi Avropa AT-də olan tendensiyalardır.

Bəzi ölkələrdə universitetlər arasında əməkdaşlıq və birləşmələr könüllü əsasda aparılıb, bəzilərində isə hökümət müəssisələrin birləşməsini dəstəkləyib və bu istiqamətdə qərar qəbul edib. Hədəflərdən biri bir çox təhsil sahəsi və ixtisasa malik olan böyük universitetlər yaratmaqdır. Birləşmələr təkmilləşdirmə və təkrarın aradan qaldırılması üçün bir üsuldur. Hədəflərdən biri ATM-lərin beynəlxalq reytinqlərini yaxşılaşdırmağa yardım etməkdir.

Birləşmənin faydalı olacağına zəmanət yoxdur. Daha böyük universitetlər profillərini artırır və nüfuz qazanırlar. Finlandiyadan müsbət nümunə kimi Aalto universitetini göstərmək olar. Aalto universiteti iki universiteti və digər bir universitetin bir hissəsi ilə birləşdikdən bir neçə il sonra beynəlxalq reytinqdə 50 pillə irəliləyib. Bununla belə, uğurlu olmaları üçün birləşmələr çoxlu zaman, universitetlərdən müsbət yanaşma və enerji tələb edir. Maliyyə vəsaitinə qənaət etmək birləşmək üçün əsas səbəb olmalı deyil, belə ki, sərmayə üzrə gəlir bir neçə ildən sonra reallaşır.

Necə irəliləməli – yol xəritəsi  

Azərbaycanda eyni profil üzrə fəaliyyət göstərən universitetlər arasında daha sıx əməkdaşlığın yaradılması faydalı ola bilər. Səmərəli əməkdaşlığı həyata keçirmək asandır (ortaq İKT xidmətləri, kitabxanalar, tələbə xidmətləri və s.). Məqsədlər yuxarıda təsvir edilənlər ola bilər. Rektorlar Şurası yerli əməkdaşlığı planlaşdıran və həyata keçirən forum ola bilər.

Tövsiyə 4: Beynəlxalq əməkdaşlıq və akademik şəbəkələrdə iştirakın artırılması

Yerli və milli əməkdaşlıq platformalarının yaradılması ilə yanaşı beynəlxalq əməkdaşlıq və akademik şəbəkələrdə iştirak etmək faydalıdır. Bu günün akademik həyatı  müxtəlif ölkələrin universitetləri və maraqlı tərəfləri və müxtəlif növ ali təhsil şəbəkələrində və coğrafi kontekstə iştirakla səciyyələnir. Hətta şəbəkələr bir-biri ilə fəal əməkdaşlıq edirlər. Belə əməkdaşlıq 21-ci əsrdə yeni fenomendir və ali təhsil sahəsində müxtəlif, əsasən, qeyri-hökümət, beynəlxalq assosiasiyalar mövcuddur. Məsələn, Avropa Universitetləri Assosiasiyası və ya Koimbra Qrupu kimi universitet assosiasiyaları vardır.

Sahələr üzrə bir sıra şəbəkələr vardır, məsələn, Avropada Müəllim Hazırlığı Assosiasiyası və ya İnnovativ Universitetlərin Avropa Konsorsiumu, Avropa Tələbə Forumu və Avropa Tələbə İttifaqı kimi fəal tələbə şəbəkələri mövcuddur. Beynəlxalq Təhsil üzrə Avropa Assosiasiyası və Ali Təhsildə Keyfiyyət Təminatı Agentliklərinin Beynəlxalq Şəbəkəsi kimi ali təhsilə dəstək qurumları da vardır. Akademik Əməkdaşlıq Assosiasiyası ali təhsil sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığı maliyyələşdirən və təşviq edən müəssisələri əlaqələndirir.

Necə irəliləməli – yol xəritəsi 

TN-ə Azərbaycanın ehtiyaclarını və ali təhsil üzrə beynəlxalq assosiasiyalar sahəsində olan vəziyyəti təhlil etməyi tövsiyə edirik. Lazım olarsa, TN universitetlərə və ya tələbə təşkilatlarına bəzi assosiasiyalara qoşulmaq üçün dəstək və ya tövsiyə verə bilər. Tələbə təşkilatlarına beynəlxalq əməkdaşlıqda iştirak etmək üçün maliyyə dəstəyi lazımdır.

Məsələn, ANİ-də keçirilən görüş (13.07.2016) zamanı ANİ nümayəndələri tələbələrlə daha sıx əməkdaşlığa və tələbələrin daha yaxşı töhfə verməsinə ehtiyac olduğu qeyd edildi. Azərbaycan tələbə təşkilatlarının beynəlxalq tələbə təşkilatları ilə əməkdaşlığı ölkə daxilində əməkdaşlığı yaxşılaşdırmağa yardım edə bilər, belə ki, beynəlxalq təşkilatlar geniş təcrübəyə və müxtəlif sahələrdə qabaqcıl praktikalara malikdirlər.

TN eləcə də Azərbaycan ali təhsilinin marketinq ehtiyaclarını təhlil edə və digər ölkələrin hansı işlər gördüyü barədə məlumatlana bilər. Azərbaycan beynəlxalq aləmdə təmsilçilik (visibility) baxımından qabaqcıl ölkələrdəndir. Azərbaycan dünya və Avropa əhəmiyyətli tədbirlər təşkil edib. Zəngin mədəniyyət, gözəl ölkə və qonaqpərvər insanlarla yanaşı Azərbaycan ali təhsili də təşviq edilə bilər. Beynəlxalq Təhsil üzrə Avropa Assosiasiyası və Təhsilverənlərin Beynəlxalq Assosiasiyasının keçirdiyi və dünyanın ən böyük təhsil yarmarkaları sayılan tədbirlərdə müntəzəm iştirak etmək yeni ideyalarla tanış olmaq, beynəlxalq seminarlarda iştirak etmək və Azərbaycan ali təhsilinin təmsilçiliyini (visibility) təmin etmək baxımından faydalıdır.

9. Nəticələr və Layihə ilə bağlı Ümumi Qeydlər

Açıq seminarın nəticələri

Yuxarıda qeyd olunan tövsiyələr açıq seminarda müzakirə edildi. Əsasən, yeni bulletenin və rektorlar şurasının yaradılması müzakirə edildi. Bütün iştirakçılar hər ikisinin yaradılmasının vacib olduğunu qeyd etdilər. İşə başlamaq üçün vaxt yetişib. Ümumi fikir belə idi ki, birlikdə universitetlər daha güclüdür.

Aşağıdakı suallar qaldırıldı:

• Universitetləri kimlər təmsil edəcək, yalnız rektorlar və ya digər peşəkarlar, məs., dekanlar və ya digər vahidlərin rəhbərləri?
• Başlanğıcda iştirak könüllü və ya icbari əsasda olacaq?
• Ofis harada yerləşəcək (universitetdə və ya digər binada və s.)?
• Şəbəkənin predmetinə kim qərar verir?
• Şuranın hüquqi statusu necə ola bilər?
• Sənaye və ya digər maraqlı tərəf qrupları şurada tərəfdaş ola bilərlərmi?
• Yeni şəbəkə necə adlandırılmalıdır (assosiasiya, konfrans və s.)?

İndi nizamnamənin ATM nümayəndələri ilə birlikdə hazırlanması üçün yaxşı fürsət var. Növbəti səfərimiz zamanı növbəti versiyanı təhlil və şərh edə bilərik. Yeni rektorlar şurası növbəti ilin əvvəlindən fəaliyyətə başlaya bilər. Eləcə də TN-də Tvinninq layihəsinin QME-lərinin dəstəyi ilə bulletenin hazırlanmasına başlanıla bilər.

TN nümayəndələri, layihə təşkilatı və QME-lər arasında müsbət əməkdaşlıq var. Şəbəkələşmə, xüsusilə tövsiyələr bölümündə (8) qeyd olunan rektorlar şurasının və elektron bülletenin yaradılmasına ehtiyac var. 

Mission report of Activity 4.4 Fostering the Self-Evaluation Capacity

EU Short Term Expert Mission Report 

1. Basic Information

Component and Activity:

Component: 4. Standards and Guidelines for QA in HE

Activity: 4.4 Fostering the Self-Evaluation Capacity

Name of the Expert: Ms Kirsi Hiltunen, Ms Hannele Keränen

Dates of the Mission: 26-30 September 2016

Contractor: Finnish Education Evaluation Centre (FINEEC) /

   Estonian Quality Agency for Higher and Vocational Education (EKKA)

2. Relevant Background Information/State of Affairs

International cooperation in quality assurance has been an essential element of the Bologna process aiming to create a European Higher Education Area. A central tool in this work has been the European Standards and Guidelines for Quality Assurance in the European Higher Education Area (ESG). Twinning project offers the opportunity for applying the ESG in Azerbaijani higher education. One of the mandatory results of the project is to develop Standards and Guidelines for Quality Assurance in Higher Education in Azerbaijan (AzSG) in line with the ESG and test them with three higher education institutions.

A Drafting Group was appointed by the Ministry of Education in April 2016 to work on a proposal for the Azerbaijani Standards and Guidelines for Quality Assurance in Higher Education. The drafting group consisted of representatives from Azerbaijani universities, the Ministry of Education and students as well as Finnish and Estonian experts. The Accreditation and Nostrification Office also joined in the work of the drafting group. Based on the ESG, taking into account the National Strategy for the Development of Education in the Republic of Azerbaijan, interviews in previous missions and discussions with different stakeholders, the first proposal for AzSG (including the description of the overall framework, the evaluation process, assessment areas and criteria) was drafted.

The main aims of the pilot evaluations were also set: to support the strategic management of institutions, to provide external feedback to the institutions’ own internal quality assurance procedures as well as to inform internal and external stakeholders of the compliance of the institutions’ quality assurance with the ESG. The pilot evaluations will have an institutional approach with the focus on teaching and learning. The evaluation report will provide pilot institutions with information regarding their strengths and good practices as well as recommendations for institutions’ further development.

The first draft of the manual was discussed with the Advisory Group in a seminar on 1 June 2016. After the discussion, the Twinning Office published the draft on its website in order to get written feedback on the assessment areas and criteria. The feedback was considered by STEs and other relevant actors in August, and necessary amendments were made on the manual. It was concluded that as the enhancement-oriented approach is new for Azerbaijani higher education institutions, there is a need for further seminars and trainings which will be provided for the pilot institutions in autumn 2016.

3. Objectives and Tasks of the Mission

The aim of the Component 4 is to develop Standards and Guidelines for Quality Assurance in higher education in Azerbaijan in line with the European Standards and Guidelines for Quality Assurance and test them in three higher education institutions. The objective of the Activity 4.4 is to support the capacity to conduct a self-evaluation for the external evaluation in the pilot institutions. In accordance with the needs expressed in former missions, another objective of the mission is to support the capacity of the pilot institutions to develop their internal quality assurance.

4. Time Schedule of the Mission

5. Achievement of the Expected Results

Three trainings were held according to the plan at Azerbaijan Technical University, Azerbaijan State Economic University and Azerbaijan State Pedagogical University. The trainings consisted of an introduction to AzSG and evaluation process for the pilot evaluations, foundation for self-evaluation and examples of developing internal quality assurance in Finnish higher education institutions. Good practices from Finland were also introduced by STEs and discussed with the participants.

There were approximately 20 participants in each training. The participants wanted to know more about the Standards and Guidelines for Quality Assurance in Higher Education in Azerbaijan and they asked a lot of questions related to the assessment areas and criteria, the composition and operating principles of the evaluation group and materials related to the evaluation. The participants were also given a group assignment related to how to organize the self-evaluation process and who to involve in the self-evaluation process in the University in question. Through this assignment the participants got acquainted with the new AzSG.

STEs gave a detailed introduction to the overall framework of the AzSG, the aims of the pilot evaluations and the evaluation process as a whole (the composition and the code of ethics of the evaluation group, self-evaluation report and other material required from the institutions, site visit and the evaluation report). STEs and participants had lively discussions on the aims the pilot evaluations, the assessment areas and the criteria, and the composition of the evaluation group. Some participants voiced their concerns whether specific features in the Azerbaijani Higher Education System would be taken into consideration by the evaluation groups in the pilot evaluations. The STEs explained that in each evaluation group there will be three Azerbaijani experts with good knowledge of the Azerbaijani context. Furthermore, all evaluation groups will be trained by the Twinning project team.

The main aim of the trainings was to foster the capacity to conduct a self-evaluation for the external evaluation. The STEs asked participants to share their prior experiences and benefits of self-evaluations. Participants were able to recognize the advantages of self-evaluations. They also presented various forms of self-evaluation and mechanisms they have in place at the moment for both internal and external quality assurance. For instance, they provided examples of the mechanisms for collecting student feedback, after which there was a discussion on how to utilize the feedback in order to develop degree programmes. Yet the STEs got the impression that there might be some challenges in producing a reflective self-evaluation. STEs emphasized that in accordance with the principles of enhancement-oriented evaluation strengths and good practices will be identified in addition to providing recommendations for further development in the pilot evaluations. 

Participants were also given some examples of internal quality assurance in Finnish higher education institutions. This triggered a lively discussion on the meaning of internal quality assurance. The importance of strategic planning and management (assessment areas I Strategic Planning and II Management) were highlighted and participants were given examples of internal quality assurance related to these assessment areas. Internal quality assurance related to the assessment areas III Human Resources, IV Study Programmes and their development, and V Students was also discussed. STEs also clarified that in the pilots the focus is on the processes and procedures to ensure and improve the quality of institution’s operations, and therefore there will not be for example tests for students. 

STEs pointed out that when a higher education institution has more autonomy over the study programmes and their development, the more sophisticated internal quality assurance procedures and processes are needed. Increased autonomy also requires a paradigm change from external control to internal empowerment, adopting the principles of continuous improvement (such as implementing the plan-do-check-act cycle) and involving the key stakeholders, such as employees, students and external stakeholders, in continuous development.  This paradigm change may take up from 5 to 7 years and requires commitment to the principles of enhancement-oriented evaluation.

Based on the trainings, the STEs noticed that there are different understandings of the purpose of external evaluations. There is also a need to enhance the capacity of internal quality assurance in the pilot institutions.

6. Unexpected Results

There was great interest among some participants of the trainings to participate in the pilot evaluations as Azerbaijani members in the evaluation groups.

7. Issues Left Open After the Mission

No issues were left open after the mission.

8. Recommendations for Future Missions

1) FINEEC’s and EKKA’s Project Managers for the pilot evaluations should be appointed.

2) Pilot universities’ Contact Persons for the pilot evaluations should be appointed.

3) Evaluation groups for the pilot evaluations should be appointed.

4) Timetable for the pilot evaluations should be agreed with the pilot universities. The most urgent issue is to agree with the pilot universities when the site visits will take place in spring 2017.

5) Further discussions on the assessment areas and criteria as well as the principles of continuous improvement are needed with the pilot institutions.

9. Conclusions and General Remarks Concerning the Project

Component 4 is labour intensive and some additional missions might be needed in order to receive the mandatory results. This should be taken into account when the savings are calculated in the project.

"1.2 Qanunvericilik bazasının təshihi" adlı Faəliyyət çərçivəsində hazırlanmış hesabatdan tövsiyələr

TVİNNİNQ AZƏRBAYCAN

Komponent və Fəaliyyət:

Hüquq üzrə Komponent

Fəaliyyət: 1.2 Qanunvericilik Çərçivəsinin Təshihi

Ekspertlər: Sille Uusna, Heli Mattisen, Maiki Udam

Missiyanın tarixi: 3-7 oktyabr 2016-cı il

8. Gələcək Missiyalar üçün Tövsiyələr

1.2 saylı Komponentin hədəflərinə nail olmaq üçün Təhsil Nazirliyinin hüquq şöbəsinin nümayəndələrinin layihənin gələcək fəaliyyətində fəal iştirakı olduqca vacibdir.

Ali təhsil üzrə qanunlar, universitetlərlə bağlı qaydalar eləcə də Bakalavriat və Magistratura təhsili üzrə təshih edilmiş sənədlər ingilis dilinə tərcümə edilməli və QME-lərə əlçatarlı olmalıdır. Əks halda, QME-lər faydalı tövsiyələr verə bilməyəcəklər.

Missiya ərzində qaldırılmış bir sıra məsələləri yenidən nəzərdən keçirmək tələb olunur. Məsələn, əvvəlki təhsilin və iş təcrübəsinin tanınması anlayışı rəsmi sənədlərdə tam əks olunmayıb. Əvvəlki təhsilin tanınması anlayışının həyata keçirilməsi üçün daxili müzakirələrin aparılması tələb olunur. Bu müzakirələr xarici bilik və qabaqcıl təcrübələr vasitəsilə dəstəklənməlidir. Doktorantura təhsilinin inkişafını dəstəkləmək üçün bir sıra layihələr başlanılıb (məsələn, Tvinninq, Nizami) və bir sıra tövsiyələr verilib. Növbəti mərhələ həyata keçirmə üzərində köklənməlidir və buna nail olmaq üçün müxtəlif tərəflər – TN, Ali Attestasiya Komissiyası və universitetlər arasında sıx və konstruktiv əməkdaşlığın olması vacibdir.

9. Nəticələr və layihə ilə bağlı ümumi qeydlər

Avropa ali təhsil məkanının prinsiplərinin qəbul edilməsi üçün Təhsil Nazirliyi güclü səylər göstərir. Dövlət standartının yeni layihəsində QME-lərin əvvəlki missiyalar ərzində verdikləri bəzi tövsiyələri nəzərə alınıb. ATM-lərin idarəetmə qurumlarına təklif olunan dəyişikliklər, xüsusən tələbələrin Elmi Şuraya cəlb olunması və təlim nəticələri prinsiplərinə doğru irəliləyiş təqdirəlayiqdir.

Bununla belə, QME-lərin ali təhsil standartlarının strukturu, ali təhsilin idarə edilməsi, ali təhsil üzrə tələblər, təlim nəticələri və tələbələrin qiymətləndirilməsi barədə müəyyən tövsiyələri vardır.

Sənədlərin strukturu

1. Dövlət standartının əhatə dairəsi Təhsil haqqında qanunun 6.4 saylı maddəsi ilə tənzimlənir. Ümumilikdə, layihə sənədi səlahiyyətlərin ötürülməsi anlayışına uyğundur.

Bununla belə, Dövlət standartı və bakalavriat, magistratura və doktorantura təhsili üzrə ayrı-ayrı standartların bir sıra məqamları üst-üstə düşür və tam ahəngləşdirilməyib. Müxtəlif ali təhsil səviyyələri arasında əlaqəni və davamlılığı gücləndirmək məqsədi ilə müxtəlif təhsil səviyyələri üzrə standartları Dövlət standartında birləşdirməyi nəzərdən keçirmək tövsiyə edilir. Bu onların ayrı-ayrı hazırlanmasından daha yaxşıdır. Bu yanaşma qaydaların daha yaxşı uyğunluğunu və davamlılığını təmin edər.

Eləcə də standartlarda müfəssəl təsvirləri mümkün qədər aradan qaldırmaq (məs., dərslər arasındakı fasilənin müddəti) tövsiyə olunur.

2. Eləcə də bütün ali təhsil səviyyələrində istifadə olunan və Dövlət standartının məzmununu anlamaq üçün vacib olan təriflərin müəyyənləşdirilməsi və Dövlət standartına əlavə edilməsi tövsiyə olunur.

Məsələn, bütün kurikurumlar təlim nəticələri və AKTS prinsiplərinə əsasən hazırlanmalı olsalar da, “təlim nəticələri” termini nə Dövlət standartı layihəsində, nə də ki təhsil səviyyələri üzrə standartlarda əks olunmayıb.  Bundan əlavə, təhsil proqramı, kredit vahidi, akademik il, kvalifikasiya çərçivəsi, təlim nəticələri, əyani və qiyabi təhsil kimi terminlər müəyyənləşdirilməlidir.

3. Eləcə də MKÇ layihəsində qeyd olunan AT səviyyələri üzrə deskriptorları (6-8-ci səviyyələr) Əlavəyə daxil etməyi və AKÇ-nin müvafiq səviyyəsinə uyğunluğuna istinad etməyi tövsiyə edirik. Bu, kurikulum hazırlayanlara aydın istinad nöqtəsi verir və Bolonya prosesinin hədəflərinə nail olmaq üçün Azərbaycan ali təhsilini dəstəkləyir.

4. Milli təhsil stanartlarının (proqramlar, kurikulumlar) sayını azaltmaq və kurikulumların hazırlanmasında ATM-lərə daha böyük müxtariyyət vermək üçün təhsil proqramlarını İSCED təsnifatına əsaslanan və Azərbaycan kontekstinə və ehiyacına uyğunlaşdırılmış daha geniş vahidlərdə - təhsil sahələrində (və ya təhsil proqramı qruplarında) birləşdirməyi tövsiyə edirik. Bu milli təhsil proqramlarının hazırlanmasını eləcə də gələcək xarici qiymətləndirmələri (akkreditasiya) asanlaşdıracaq və dünya (inkişaf etmiş) ölkələrinin bir çoxunda mövcud olan trendlərə uyğun olacaq.

Bütün ali təhsil səviyyələri üzrə vahid tələblər

5. Dövlət standartı layihəsinin ikinci fəslində ali təhsilin məzmunu, əsas hədəflər və ən uyğun təlim nəticələri təsvir edilib. Ali təhsilin bütün təhsil səviyyələri (o cümlədən doktorantura təhsili) üzrə müvafiq keyfiyyət tələblərini fəslə əlavə etməyi və müvafiq surətdə yenidən adlandırmağı tövsiyə edirik.

Fəslin məzmunu üzrə növbəti təklif universitet və TN nümayəndələrindən və Tvinninq layihəsinin ekspertlərindən ibarət işçi qrupun hazırladığı Azərbaycan ali təhsilində keyfiyyət təminatı üzrə Standartlar və Təlimatlardan qaynaqlanır. Ali təhsil Dövlət standartında əks olunan keyfiyyət tələbləri daxili və xarici keyfiyyət təminatı (o cümlədən lisenziyanın verilməsi) üçün vahid əsas rolunu oynayır.

• Ali təhsil müəssisəsi müasir şərtlər və tələblərə öyrəşmək, rəqabətədavamlı, müstəqil və yaradıcı fərd və məsuliyyətli vətəndaş olmaq, informasiya cəmiyyətində yaşamaq və fəaliyyət göstərmək və kommunikasiya yaratmaq üçün tələbələrin bacarığını inkişaf etdirməlidir.
• Müəssisə akademik etimadı dəstəkləyir və akademik saxtakarlığa qarşı sayıqdır; tələbələrə və işçi heyətə qarşı hər hansı dözümsüzlük və ayrı-seçkilik hallarından mühafizəni dəstəkləyir.
• Təhsil planlarının tərtibi və hazırlanması müəssisənin fəaliyyət sahəsi və təhsil hədəflərinə, cəmiyyətin gözləntilərinə, əmək bazarının ehtiyaclarına və ən son tədqiqata uyğundur.
• Proqramların məqsədləri, nəzərdə tutulan təlim nəticələri və qəbul və məzun olmaq üçün zəruri olan tələblər aydın şəkildə müəyyənləşdirilib.
• Ali təhsilin bütün səviyyələrində tələbənin dərs yükü kredit sistemində müəyyənləşdirilib.
• Kvalifikasiyaları müqayisə edilə bilən olması üçün proqramı bitirdikdən sonra əldə olunacaq kvalifikasiya Avropa Kvalifikasiyalar Çərçivəsinin müvafiq səviyyəsi ilə əlaqələndirilib.
• Zəruri kvalifikasiyalara malik akademik işçi heyət təhsil proqramının hədəflərinin və təlim nəticələrinin əldə olunmasını eləcə də tədris və təlimin keyfiyyətini və dayanaqlılığını təmin edir.
• Tamştatlı professor-müəllim heyətinin yaşa və kvalifikasiyalara əsasən paylanılması təhsilin dayanaqlılığına yardım edir və cəmiyyətin yüksək ixtisaslı və rəqabətədavamlı mütəxəssislərə olan ehtiyacını qarşılamaq üçün əsas rolunu oynayır.
• Tədris və təlim tələbələrin təhsil ehtiyaclarını nəzərə alır, çevik təlim imkanları təmin edir və tələbələri təlim prosesinin yaradılmasında iştiraka həvəsləndirir.
• Praktika/stajkeçmə proqramın təlim nəticələrinin əldə edilməsinə kömək edir.
• Tələbələrin qiymətləndirilməsi obyektiv, düzgün və şəffafdır və təlim nəticələrinin əldə edilməsini dəstəkləyir.
• Ali təhsil müəssisəsi tələbələrə akademik, karyera və psixoloji məsləhətlər təmin edir. Tələbənin akademik irəliləyişi monitorinq edilir və dəstəklənir; müəssisə xüsusi təhsil ehtiyaclarını dəstəkləmək üçün proses və alətlərə malikdir.
• Tədris və təlim prosesində müasir təlim materiallarından, innovativ, yaradıcı və interaktiv təlim metodlarından və təhsil texnologiyasından istifadə olunur.
• Təhsil, tədqiqat və işləmələr üzrə fəaliyyət üçün informasiya texnologiyalarından və yerli və beynəlxalq şəbəkələrlə əlaqə əlçatarlı və zəruri məlumat bazalarına çıxış olmalıdır.

6. Tələbənin qiymətləndirilməsi prinsipləri yaxşı təsvir olunub (məs, şəffaflıq, obyektivlik, ədalətlilik, özünü qiymətləndirmə, qiymətləndirmə üçün müxtəlif metodlar və alətlər). Bundan əlavə, qiymətləndirmənin əsas məqsədi aydın surətdə qeyd olunmalıdır: təlim nəticələrinin əldə olunmasını qiymətləndirmək və tələbənin təhsilinə dəstək vermək. Qiymətləndirmə metodları və meyarları təlim nəticələrinə tam uyğun olmalıdır.

Təəssüf ki, Dövlət Standartından 100 ballıq qiymətləndirməni təsvir edən hissə müxtəlif qiymətləndirmə alətləri və metodlarından istifadə etmək üzrə qoyulan tələbə ziddir. 100 ballıq sistem hər bir tapşırığı qiymətləndirmək üçün uyğun deyil (məs., yaradıcı və/və ya layihə işini) və müəllimlərə fərqli qiymətləndirmə metodları tətbiq etməyə ruhlandırmır. Bu səbəbdən, ballar üzrə tələbi götürməyi və yalnız hərflərlə qiymətləndirməni (A-F) unifikasiya etməyi tövsiyə edirik.

7. İnfrastruktur üzrə tələblərlə bağlı 4-cü fəslə (Material, texniki və tədris resursları) müəssisənin təhsil hədəflərinə nail olmaq üçün müvafiq infrastruktura ehtiyac olduğunu göstərməklə keyfiyyət üzrə tələbləri də daxil etməyi tövsiyə edirik. Aşağıda qeyd olunan nümunələr nəzərdən keçirilə bilər:

• İş şərtləri, tədris və təlim mühiti və tədqiqat və işləmələr üzrə şərtlər (kitabxana, studiyalar, emalatxanalar, laboratoriyalar və s.) institusional və təhsil məqsədlərinin əldə olunmasına şərait yaradır.
• Ali təhsil müəssisəsinin fəaliyyəti müasir informasiya texnologiyaları həlləri ilə, o cümlədən təhsil məlumat sistemi, e-təhsil imkanları və tələbə və müəllim heyəti üçün nəzərdə tutulmuş kommunikasiya portalları ilə dəstəklənir.

Hər təhsil səviyyəsi üzrə spesifik tələblər

8. Səviyyələr üzrə standartları Dövlət standartında birləşdirdikdə oxşar (unifikasiya edilmiş) strukturdan istifadə etmək və hər səviyyə üzrə (bakalavriat, magistratura, doktorantura) aşağıdakı məlumatları əhatə etmək tövsiyə olunur:

• Təhsilin əsas məqsədi.
• Kurikulumun nominal müddəti.
• Qəbul üzrə tələblər, əvvəlki kvalifikasiyalar.
• Təltif olunacaq dərəcə.
• Avropa Kvalifikasiyalar Çərçivəsindəki səviyyələrə istinad.
• Dərəcə ilə bağlı hüquqlar (növbəti təhsil pilləsinə çıxış və s.)

Tələb olunduğu təqdirdə, təhsil səviyyəsinin əyani və qiyabi formaları üzrə tələblər, praktiki iş üzrə tələblər, müəllim-professor heyəti üzrə tələblər (məs., doctor dərəcəsi olan müəllimlərin faizi) əlavə edilə bilər.

Doktorantura

9. 8-ci səviyyə üzrə təlim nəticələri müvafiq maraqlı tərəflər arasında razılaşdırılıb və onlar Dövlət standartına əlavə olunmalıdır. Gözlənilən təlim nəticələrinin təsviri doktorantura səviyyəsi üçün proqramın hazırlanmasında və digər ölkələrin müvafiq kvalifikasiyaları ilə müqayisə üçün əsas rolunu oynayacaq. Səkkizinci səviyyədə fəlsəfə doktoru və elmlər doktoru təhsil üzrə təlim nəticələrində fərq qoyulmayıb və icbari kredit sistemi elmlər doktoru proqramı üçün tətbiq edilmir, bu səbəbdən, ali təhsil üzrə Dövlət standartında elmlər doktoru proqramını təsvir etməməyi tövsiyə edirik.

10. Əvvəlki Tvinninq missiyaları eləcə də Nizami layihəsində tövsiyə edildiyi kimi doktorantura təhsilinin keyfiyyətinin təmin edilməsinə ehtiyac vardır. Doktorantura təhsili yüksək səviyyəli tədqiqata əsaslanmalıdır, bu səbəbdən, doktorantura proqramlarını böyük, tədqiqatla fəal məşğul olan və yaxşı təchiz edilmiş universitetlərə toplamağı tövsiyə edirik. Ali təhsil üzrə dövlət standartları və ya digər müvafiq qaydalar bununla bağlı xüsusi tələbləri əks etdirə bilər, məsələn:

• yalnız tədqiqat universiteti statusu əldə edən ali təhsil müəssisələri doktorantura proqramları tədris edə bilər və/və ya
• doktorantura proqramı başlamaq hüququ verilməmişdən öncə beynəlxalq komanda şəffaf meyarlara əsasən müvafiq sahədə aparılan tədqiqatın əhatə çərçivəsini və səviyyəsini qiymətləndirəcək.

Universitetlərə elmi məsələlər üzrə tam müstəqillik verilməlidir, lakin səviyyənin müvafiqliyini və müqayisə edilə bilinən olmasını təmin etmək üçün (daxili və xarici) keyfiyyət təminatı sistemi mövcud olmalıdır.

Ali təhsilin idarə edilməsi

11. TN Elmi Şuraların yeni nizamnaməsini hazırlayıb. Sənəddə Elmi Şuraların işinə daha çox tələbənin cəlb olunmasının qeyd olunması müsbət haldır (Elmi Şura təyin olunan və seçkili üzvlərdən ibarətdir. Seçkili üzvlərin sayının 20%-i tələbələr olmalıdır). Müstəqilliklərini artıqmaq məqsədi ilə kafedra rəhbərlərinin və dekanların seçimi fakultələrin öhdəsinə verilib.

Bununla belə, Rektor və Elmi Şura arasında əsas vəzifələrin bölgüsü hələ də aydın deyildir və Dövlət standartında və ya hər hansı digər sənəddə aydınlaşdırılmalıdır. Eləcə də Elmi Şuranın tərkibinin təşkili prinsipləri və mümkün olduğu təqdirdə Rektorluğa namizədlər üzrə kvalifikasiya tələblərini təsvir etmək tövsiyə olunur. 

12. Rektora Elmi Şuranın bütün qərarlarını təsdiq etmək hüququ verməkdənsə, Rektor və Elmi Şuranın hüquq, öhdəlik və vəzifələrinin aydın surətdə bölüşdürülməsi üçün rektora birdəfəlik veto hüququnun verilməsi tövsiyə olunur.

Müəllim-professor heyəti

13. Yeni Dövlət standartı layihəsi müəllim-professor heyətinin fəaliyyəti üzrə əsas prinsipləri müvafiq surətdə təsvir edir.

Bununla belə, müəllim-professor heyəti üzrə əsas kvalifikasiya tələblərini Dövlət standartına əlavə etmək tövsiyə olunur. Beləliklə, onlar, təhsil proqramı üzrə tələblərlə birlikdə ali təhsilin təşkili üçün zəruri olan tələblər toplusunu formalaşdıra bilər.

14. Dövlət standartında eləcə də hər akademik vəzifə üzrə əsas məsuliyyətlər təsvir edilə bilər. Məsələn, müəllim milli və beynəlxalq səviyyədə tədqiqatda, fakultə üzrə və ya digər yaradıcı fəaliyyətdə iştirak etməlidir; öz fənnini təşkil etməli və keçməlidir; sahəsi üzrə tədqiqat, inkişaf və digər yaradıcı fəaliyyətlə məşğul olmalıdır; tələbələrə rəhbərlik etməlidir və s.

Ali təhsil müəssisələri və əmək bazarı arasında əməkdaşlıq

Universitetlərarası şəbəkələşmə və beynəlxalq əməkdaşlıq

Finnish Education Evaluation Centre

Archimedes Foundation